Otomotiv sektöründe 1.200, mobilyada 30 bin, sigortada 16 bin 11, GSM’de 8 bin 200, teknoloji perakendeciliğinde 10 bin ve diğer sektörlerde de binlerce bayi, milyonlarca kişiye doğrudan istihdam yaratıyor. GSM’de sayıları 1.200’e ulaşmış olan ana bayiler yılda ortalama 2 milyon dolar ciro yapıyor. Otomotiv bayileri ise ortalama 10 milyon dolarlık satış gelirine ulaşıyor. Akaryakıt, dayanıklı tüketim, turizm ve sigorta acentaları da tek mağazada milyon TL’yi aşan rakamlar elde ediyor. Aralarında şirketleşen, dev cirolara ulaşanlar da var.
Şengüller, Has ve Şahsuvaroğlu Capital 500’de de yer alan dev şirketler arasında. Henüz Capital 500’e girmeyen en büyük bayiler arasından yeni devlerin de çıkması bekleniyor. “Düşen kâr marjları her sektörde olduğu gibi otomotivde de şirketleri daha fazla odaklanmaya itiyor. Bu gelişme bazı oyuncuların aradan sıyrılmasını sağlayacak. Üreticilerin de desteğiyle gelecekte bugünden çok daha fazla bayiyi, mega bayi ve bayilik grubu olarak göreceğiz. 5 yıl içinde en az 10 bayilik grubu ve mega bayi Capital 500 şirketleri arasında üst sıralarda yer alacak.” Bu sözler, Türkiye’nin en büyük 300 otomotiv bayisini temsil eden Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Tarık Taşar’a ait. Taşar, mağazacılıktan KOBİ’liğe ulaşan ve ardından bugünün dev şirketleri arasına giren Has Otomotiv ve Şahsuvaroğlu gibi otomotiv bayilerinin geleceğin resmini çizdiklerini ifade ediyor. Sadece otomotivde değil, GSM, dayanıklı tüketim, turizm, mobilya, sigorta, teknoloji ve gıda perakendeciliği sektörlerinde de bugünden şirket cirolarına ulaşan dev bayiler ortaya çıktı. Hatta 2008 yılında elde ettiği 280 milyon dolarlık cirosuyla Turkcell bayilerinden Şengüller, araştırmamıza katılan bayiler arasında zirveye oturdu. Buna rağmen kuşkusuz en çok satışa ve geniş organizasyona sahip sektör otomotiv. GSM bayii büyüklüklerinde otomotivi izliyor. Ford’un en büyük bayisi Şahsuvaroğlu, son 5 yıldır perakende satışlarda tartışmasız liderliğini sürdürüyor. Has Otomotiv ise 2008’de İstanbul’da gerçekleştirdiği 148 milyon Euro olan cirosunu 2009 sonunda 200 milyon Euro’ya taşıma hedefinde. Bu rakamlar, bu bayilerin stratejik ve operasyonel açıdan ne kadar önemli olduğunu anlatmaya yetiyor. Bu nedenle bağlı oldukları şirketler de bu dev bayilere showroom kurma, satış elemanı eğitme gibi konularda çeşitli destekler veriyor. Bayiler de yatırım planlarını şirketin satış hedeflerine paralel olarak yapıyor, adeta şirketlerin sağ kolu gibi davranıyor. Capital, otomotivden mobilyaya, turizmden sigortacılığa kadar bayilik teşkilatı geniş 15 sektörde, sektörlerinin en büyük bayilerini araştırdı. Ortaya 18 dev bayinin profili çıktı.
BAYİ TEŞKİLATINDA SON DURUM
Otomotiv, GSM, sigorta, mobilya, turizm, tüplü LPG ve damacana su bayilik ağının en geniş olduğu sektörler arasında yer alıyor. Türkiye’de otomotiv sektöründe yaklaşık 1.200 bayi var. 2008’de bayi başına ortalama 500 aracın satıldığını ifade eden Tarık Taşar, bir otomotiv bayisinin yılda ortalama 10 milyon dolar ciro elde ettiğini söylüyor. Taşar, son yıllarda otomotiv bayilerinin cirolarında önemli bir büyüme olduğuna da dikkat çekiyor ve şöyle devam ediyor: “Eskiden sadece araç satarlardı. Daha sonra servis, yedek parça, ikinci el satış ve toptan yedek parça satışı olarak çeşitli departmanlara sahip oldular. Bu da iş yönetme biçimlerinin gelişmesini sağladı. Bugün bir otomotiv bayisi 30 ile 120 kişi arasında istihdam sağlıyor.” GSM sektöründe ise Turkcell, Vodafone ve Avea’ya ait toplam 1.200 tane ana bayii var. Bu bayiler GSM operatörleri tarafından önemli yetkilerle donatılmış durumda. Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İşadamları Derneği (MOBİSAD) Yönetim Kurulu üyesi Caner Özgül bayi sayısının alt bayilerle birlikte 8 bin 200’e ulaştığını söylüyor. Özgül ana bayilerin yılda ortalama 2 milyon dolar, alt bayilerinse 700 bin dolar civarında ciro yaptığına dikkat çekiyor. Diğer sektörlerdeki bayilerin durumuna gelince: En büyük bayilik ağına sahip sektörlerden mobilyada 30 bin bayi yılda ortalama 1 milyon TL ciro yapıyor. Türkiye’de yaklaşık olarak 15 bin damacana su bayisi bulunuyor. Bu 15 bin bayinin ortalama cirosu ise 300 bin TL seviyesinde. Yine 10 bin 750 bayisiyle tüplü LPG sektöründe de ortalama cirolar 300 bin TL olarak gerçekleşiyor. 10 bin bayiye sahip teknoloji perakendecileri 1 milyon dolar, ayakkabı bayileri 400 bin TL, 12 bin bayiyi aşan akaryakıt ise ortalama 3 milyon TL ciro elde ediyor.
DEV CİROLARI YAKALADILAR
Capital’in araştırmasına katılan bayilerin en büyüğü 32 mağazası, 361 milyon 200 bin TL’lik cirosuyla Turkcell bayisi Şengüller”¦ Turkcell’in kurulduğu 1994’ten bu yana şirketin bayiliğini yapan Şengüller, şimdi holdinglerle yarışır hale geldi. Şirketin yönetim kurulu başkanı Fevzi Şengül, son 5 yılda yüzde 60 oranında büyüdüklerini ve 15 yıldır Turkcell’in en yüksek ciroyu yapan bayisi olduklarını söylüyor. 1976’da Van’da işe Arçelik bayiliğiyle başlayıp, 1994’te Turkcell bayiliğine geçen Şengül, aile şirketi olarak büyürken, her geçen gün kurumsallaşma alanında da adımlar attıklarını ifade ediyor ve ekliyor: “Sektöre erken girmemizin avantajını tabii ki yaşadık. İlk kez içinde sadece cep telefonu satacağımız mağazamızı açtığımızda yakın çevremiz bize ‘Bu bir çılgınlık, ufacık bir aletle bu koca mağazayı nasıl dolduracaksınız?’ dedi. Sektöre olan inancımızla bugüne geldik. Hedefimiz mağaza sayısını 50’ye çıkarmak.” Otomotiv sektörünün araştırmamızdaki en büyük bayisi olan Has Otomotiv, 289,2 milyon TL’lik cirosuyla Capital 500 listesinde de 283’üncü sırada yer alıyor. Temelleri Kadir Has tarafından atılan şirket Karaali Ailesi ve Mustafa Orhan Dinçer ortaklığında Mercedes Benz Türk’ün en büyük bayilerinden biri konumuna ulaştı. İstanbul’da Avcılar, İstoç ve Maslak’ta 3 showroom’a ve satış sonrası servise sahip. Şirketin 2009 ciro hedefi ise 200 milyon Euro. Bir diğer dev Şahsuvaroğlu ise Ford bayileri içinde son 5 yıldır perakende satışlarda liderliğini sürdürüyor. Şirketin 2008 cirosu yaklaşık 125 milyon TL. Şirket operasyonunu sadece İstanbul Maltepe noktasında sürdürüyor. Yani bu başarı ve hacim tek noktadan yaratılıyor. 1983 yılında Erzurum Ford bayiliği ile sektöre giren Şahsuvaroğlu Ailesi bugün turizm ve tarım araçlarıyla da birlikte holdingleşme yolunda. TELEKOMUN EN BÜYÜKLERİ Telekom, hızlı büyüyen, bayi ağını sürekli artıran sektörlerin başında geliyor. Türkiye’nin en büyük telekom şirketi Türk Telekom, sayısı bin 407’ye ulaşan bayi ağıyla bu alanda da liderliğini sürdürüyor. 2008’de şirketin en yüksek ciroya ulaşan bayisi ise Zafer Zeylan’ın sahibi olduğu İstanbul Üsküdar bayisi oldu. 2001 yılının son çeyreğinde kurucu ailenin fertleri ve 2 çalışandan oluşan kadrosuyla Türk Telekom bayisi olan Zeylan’ın 20 çalışanı var. Son 5 yılda yüzde 90 oranında büyüdü ve 2008’de 505 bin 977 TL ciroya ulaştı. Liderliğini sürdürmeyi hedeflediğini belirten Zeylan, ‘Bu doğrultuda 2009 yılında 850 bin TL ciroya ulaşacağız’ diyor. Doğan Telekom’un en büyük bayisi ise Gürcüoğlu”¦ Bayinin 3 mağazasında, 23 kişi çalışıyor. Türkiye genelinde alt bayileri de bulunan şirket son 5 yılda, 8 kat büyüdü. 2008 yılı cirosunu ise 2 milyon TL olarak kapattı. Bu hızlı büyümeyi getiren iki ürün smile ADSL ve D-smart oldu. Gürcüoğlu’nun bayilik geçmişi Doğan Telekom’la sınırlı değil. 1960’da Tahtakale ve Sultanhamam piyasalarında hırdavat ve nalburiye sektörüyle ticarete başlayan Gürcüoğlu Yönetim Kurulu Üyesi Zeki Barut, 1980’li yıllarda Bakırköy’de beyaz eşya ve elektronik sektöründe perakendeye girdi. İlk renkli televizyonlar Gürcüoğlu mağazalarında satıldı. Yaklaşık 13 yıl münhasır olarak AEG, Telefunken ürünlerini pazarladılar. 1993 yılında şifreli kanalların hayatımıza girmesiyle Avrupa Amerika Holding’in Cine5’li yıllarında 30 bin abone kazanımı sağladılar. 2005’e kadar Rumeli Holding ve Çukurova Holding’le çalışan şirket 2006’dan bu yana Doğan Telekom’un bayisi. HER SOKAKTA BİR BAYİ Bayilik ağı en yaygın sektörler arasında dayanıklı tüketim, mobilya, damacana su, tüplü LPG, akaryakıt ve sigorta geliyor. Neredeyse her sokakta mobilya, su, sigorta ve tüp bayisi bulunuyor. Örneğin, Türkiye’de 15 bini aşkın damacana su bayisi olduğu varsayılıyor. Ortalama 300 bin TL ciroların konuşulduğu sektörde Erikli’nin en başarılı 2 bayisi İstanbul’da. Bulgurlu bayisi Orhan Kökten, son 5 yılda yüzde 100 büyüyerek 622 bin 910 TL ciroya ulaştı. Erikli’nin Zekeriyaköy bayisi Berna Karahasanoğlu ise Zekeriyaköy, Sarıyer, Demirciköy, Uskumruköy, Bahçeköy ve Arıköy bölgelerinde 6 çalışanıyla hizmet veriyor. 2001 yılında evinin kapısında kendisine tadım amaçlı ikram edilen Erikli’nin marka gücüne inanarak bu işe başlayan Karahasanoğlu, 2008’de 694 bin 965 TL ciro elde etti. Mobilya sektöründe 30 bin bayi yılda ortalama 1 milyon TL ciro elde ediyor. Sektörün pazar lideri İstikbal’in Türkiye çapındaki 1.000 bayisi arasında en yüksek ciroyu gerçekleştiren Ankara, İstanbul yolu üzerindeki Yön Mağazacılık ise 2008’de 15 milyon 900 bin TL ciroya ulaştı. Bu ciroyu 11 bin metrekare alanda, 56 çalışanla gerçekleştirdi. 2005 yılı şubat ayında açılan şirket 3 yılda yüzde 47 oranında büyüdü. 16 bin 11 acentesiyle hayli geniş bir satış ağına sahip olan sigortacılık sektöründe 2008’de ortalama prim üretimi acenta başına 477 bin 704 TL olarak gerçekleşti. Sektörün en büyük bayileri arasında yer alan Anadolu Sigorta acentası Polat Sigorta ise 2008 sonunda 12,7 milyon TL ciro elde etti. Kadıköy’de faaliyet gösteren şirket son 5 yılda, yüzde 134 civarında büyüdü. 45 ilde 150’den fazla şubesi olan Pizza Pizza da hızlı yayılımını sürdürüyor. Şirketin en başarılı bayisi İzmir Hatay’da bulunan 3 Yol Pizza Pizza. Bayinin sahibi Yavuz Yumuşak şirketin hem en büyük hem en eski bayisi. 2 milyon TL ciroya ulaşan Yumuşak, şube sayısını ve cirosunu her yıl artırmayı hedefliyor.
EN HIZLI BAYİLER DİASA’NIN BAYİSİ REKOR KIRIYOR
2008, pek çok sektördeki bayiler için zor geçse de en büyük bayiler büyümelerini sürdürdü. En dikkat çekici büyümeyi son 2 yılda yüzde 521 oranında büyüyen Diasa’nın en büyük bayisi Kuzey Ege franchisee’si gerçekleştirdi. 6 mağazada, 27 çalışanıyla, 6 milyon TL ciroya ulaştı. Bu rekor büyümeye dair DiaSa Genel Müdürü Fernando Gonzalez, ‘Franchisee’mizin işinin başında olması, müşterileriyle kurduğu pozitif diyalog ve bölgede iyi tanınması bu başarıyı getirdi’ diyor. SEKTÖRÜN 19 KAT ÜSTÜNDE Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜRSAB) verdiği bilgiye göre Türkiye’de 5 bin 865 tane seyahat acentası var. Bunların içinde yaklaşık 500 tanesi seyahat acentalarının bayisi konumunda. Bu bayiler yılda ortalama 1 milyon TL ciro elde ediyor. ETS Tur’un en büyük bayisi Yak Turizm ise 2008 yılında ulaştığı 18 milyon 900 bin TL’lik cirosuyla sektör ortalamasının çok üzerinde bir performans sergiledi. Son 5 yılda yüzde 85 büyüyen şirket 3 şube ve 27 çalışanla hizmet veriyor. ETS’de çalışırken kardeşi Gökalp Yak’la Yak Turizm’i kuran Seher Yak, 2009’da da büyüyeceklerini söylüyor. HEDEF GLOBAL LİDERLİK Markalı emlak sektörünün büyük bayileri de hızlı büyüme yakalayan bayilerden. Century 21’in İstanbul Anadolu Yakası’ndaki Beta adlı franchisee’si 1 yılda cirosunu 3’e katladı ve 1,5 milyon TL’ye ulaştırdı. Şirket sahibi Berk Algan ve Taki Bozkurt büyümelerini aynı hızla sürdürüp Century 21’in dünyadaki en büyük franchisee’si olmayı hedefliyor. AVRUPA’NIN EN BÜYÜK OFİSİ Remax’in en büyük bayilerinden Mega’nın sahibi Suat Şahin ise İstanbul Pendik’te 2 bin metrekarenin üzerinde kullanım alanına sahip, 80 kişilik ekibiyle Avrupa’nın en büyük gayrimenkul ofisine sahip. Bünyesinde barındırdığı Hukuk, Noter İşlemi, Tapu İşlemi, Müşteri Hizmetleri, İç Mimari ve Uydu Bank hizmetleriyle Türkiye’nin en büyük şirketleri arasına girme hedefinde. EN İYİLER NASIL
ÖDÜLLENDİRİLİYOR?
ERHAN YORGUN / DOMİNO’S PİZZA FRANCHİSEE’Sİ 2004’TEN BERİ HER YIL ÖDÜL
Dominos’un en büyük bayisiyiz. Petrel & Yorma adlı şirketim şimdilik İstanbul’da 6 şubeyle, 4 milyon TL ciro elde etti. Yalnızca bu işe odaklanmam ve risk almam başarıyı getirdi. Bugüne kadar 2004’te En Hızlı Büyüyen Franchise, 2005’te En Çok Büyüyen Franchise, 2007’de Yılın Franchise’ı, 2006 ve 2008’de ise Onur Ödülü aldım.
ESRA ALKAN / MODOKO SİNERJİ MOBİLYA NÖBETÇİ EKİP TATİL KAZANDIRDI
2007 yılından itibaren en çok satış yapan Çilek bayisiyim. Modoko’daki mağazamızda satış ekibini kadınlardan, teknik ekibi ise erkeklerden oluşturdum. Mağaza içinde maddi ve manevi bir ödül sistemi kurdum. Nöbetçi ekiple mağazayı 7 gün açık tuttum. Hedefim Çilek’in en yüksek cirolu 3 mağazasına sahip olmak. Bugüne kadar tatil, prim gibi ödülleri pek çok kez aldım.
ERTAN İSKEÇELİ / ÖZGÜR TÜPGAZ İPRAGAZ PRAG’A GÖNDERDİ
1979’dan beri İpragaz bayisiyiz. İzmir’de Basmane, Hatay, Çarşı ve Altındağ bölgelerinde 3 mağaza, 25 çalışanla hizmet veriyoruz. Son 5 yılda yüzde 22,4 satış artışı elde ettik. 2007’den beri İpragaz’ın en fazla ciroyu gerçekleştiren bayisiyiz. 2009’da kriz nedeniyle ancak ciromuzu koruyabilme hedefindeyiz. Bu yıl İpragaz tarafından Prag gezisi ve Kıbrıs bayii toplantısı ile ödüllendirildik.
HALİL ÖZTÜRK / TOSHİBASHOP EKSTRA TEKNOLOJİ GENEL MÜDÜRÜ TOSHIBA SATTI BMW KAZANDI
TNB Bilgisayar’ın en büyük bayisiyiz. İstanbul ve Ankara’da 8 Toshibashop’a ve sanal mağazaya sahibiz. 2008’de 5, 6 milyon dolar ciroya ulaştık. Sadece Toshiba satan 120 mağazaya ulaşmak ve Capital 500’e girmek hedefindeyiz. TNB tarafından BMW otomobille ödüllendiriliyoruz.
Özlem Aydın Ayvacı – capital.com.tr
