Faşizm Nedir?
Sözcük Anlamı ile Faşizm; Devlet yapısını ön planda tutarak ekonomi faktörünü de tamamen devlet odaklı yürüten bir idare sistemidir. Bu sistem totaliter siyaseti ve komünist aleyhtarlığı ile bilinir. Faşizmin ilk ortaya çıkışı İtalyan lider Benito Mussolini ile olmuştur. Radikal milliyetçi bir siyasi ideoloji olan faşizm otoriter devlet üzerine kurulur. Faşizm nedir, faşist ne demektir yazımızda!
Faşist Kime Denir?
Faşizmi benimseyen kişilere faşist denir. Kendi uluslarını, düşüncelerini, fikirlerini, dinlerini, vatanlarını ve milliyetlerini her şeyin üzerinde tutan totaliter bir sisteme sahip faşistler ulusu bu uğurda örgütlemeyi hedefler. Baskıcı, otoriter bir rejim anlayışını benimseyen faşizmde İtalyan Lider Mussolini’nin İtalya’da 1922 yılında iktidara gelmesinin ardından ülke içinde resmi ideoloji haline gelmiştir.
Faşizmin Özellikleri
Toplumsal yapıda tüm alanları ele geçiren bu ideoloji temel bağlayıcı olarak kabul edilir. Hem devlet hem de iktidarın görüşüne göre ilkeler belirlenerek her kişi aynı ortak görüşü benimsemek konusunda hemfikir olmak durumunda kalır. Basın yayından medyaya her türlü güç iktidarın elinde olup sansür son derece yaygındır. Aykırı görüşlere yer olmayan bu ideolojide tek tip düşünce ve baskınlık meydana gelir. Devlet düzeninde görülen bu ilişki işletme personel ilişkisinde bile aynı şekilde uygulanır. İşletmeler faşist bir düzenleme ile yönetilerek işverenin görüşü tek ve değişmez olarak kabul edilir. Elbette bu yöntem günümüzün demokrasi anlayışı ile taban tabana zıt olsa da dönemin İtalya’sında kabul görmüş ve 21 yıl boyunca sürmüştür. Genel hatları ile faşizm:
- Tek tip görüşe sahip olmayı zorunlu kılar
- Devlet her şeyin üzerindedir
- Devlet ve iktidara ait tek bir görüş benimsenerek, halka da bu görüş dayatılır
- Ekonomi tamamen bu anlayış ile şekillenir
- Devlet kurumlarından işletmelere her alanda bu anlayış var olur
- Kabul edilen ideoloji temel bağlayıcı olarak kabul edilir.
- Medyaya sansür uygulamak devletin elindedir.
Faşist Hareketlerin Özellikleri
Faşist hareketler birden fazla ülkede farklı ideolojiler ile uygulanmış olsa da temelde belli özellikleri barındırır. Bu özellikler:
- Faşizm yanlılarının hepsinde erkek egemenliği oluşudur. Dünya tarihini incelediğimizde tüm Faşist liderlerin erkek olduğunu görüyoruz, buradan hareketle faşist liderlerde erkek üstünlüğünün ön görüldüğü kanısına ulaşmak zor olmayacaktır.
- Demokratik görüşler ile taban tabana zıt olan faşizm görüşünde hiçbir eşitlikten bahsetmek söz konusu olamaz.
- Kadın erkek arasında derin bir uçurum olup, kadınlar pasif ve güçsüz erkekler ise egemen ve güç sahibi sayılır. Kadın erkek eşitliği kesinlikle kabul görmez.
- Medya ile ilgili her türlü güç liderlerin elinde olup aykırı düşüncelerin yansıtılmasına izin verilmez. Bugün bir çok ülkede demokrat yollar ile sürdürülen medya davranışları faşist anlayışlarda tamamen iktidarın tekelindedir.
- Eğitim ve sanata karşı olumsuz bir tutum sergileyen faşistler bu düşüncelerin gelişmesine izin vermezler. Çünkü bu düşünceler kendilerine tehdit oluşturabilir.
- Güvenlik güçlerine sınırsız yetkiler vererek insanlar üzerinde orantısız güç olmasına imkan sunarlar. Yapılan tüm katliamlar da bu maddenin kanıtı niteliğinde sayılabilir.
- Ülke içerisinde ayrıştırdıkları ve kabul etmedikleri görüşleri tamamen yok etmeye çalışırlar. Düşman gördükleri bu topluluklar ile ilgili ciddi yok etme çalışmaları yürütürler.
Faşizan Ne Demek?
Faşizan kavramı aslen faşizm ile ilişki olup bu görüşe göre daha yumuşatılmış olarak nitelendirilir. Bu kavrama göre politik sistemlerin ya da ideolojinin tekil bileşenleri “faşizan” olarak sayılır. Faşistçe sistemlerden bahsedilirken otoriter davranışları suçlamaya yönelik bir algı kullanılır.
Faşist Liderler
Dünya tarihi boyunca faşizm İtalyan milleti içerisinde Mussolini’den başlayıp dünyanın en büyük katliamlarını yapan Hitler’e birçok faşist lider görmüştür. Bu liderlerin çoğu sert rejimleri ve uyguladıkları katliamlar ile tanınır. İşte faşist liderler…
Benito Mussolini
Dünya’da faşizm kavramını ortaya çıkaran Mussolini 1883-1945 yılları arasında İtalya’da faşizmi uygulamıştır. Mussolini iktidarda olduğu süreçte kendi görüşlerinin dışındaki tüm partileri kapatması ile meşhurdur. 400 bin kişinin ölümünden sorumlu olan Mussolini Dünya’nın şahitlik ettiği ilk faşist liderdir. Mussolini’nin faşizm anlayışı dünyaya yön vermiştir.
Adolf Hitler
60 milyon insanın katlinden sorumlu olan Adolf Hitler, 1889 ile 1945 yılları arasında Almanya’da yer almıştır. Kendisini ve yandaşlarını Nazi olarak tanımlayan Hitler, dünyadaki en büyük katliamları gerçekleştirmiştir. Alman ırkının üstünlüğüne inanan Hitler, bu uğurda Führer lakabını almıştır.
Josef Stalin
Rusya’nın 20 miyon insanı katleden faşist lideri Josef Stalin, Doğu Avrupa’da ve Orta Avrupa’da çeşitli komünist rejimler kurdurmuştur. Stalin, Rusça lakabı ile “çelik” anlamına gelir.
Mao Zeodung
Çin’in komünizminin içerisinde 20 milyon insanın ölümüne sebep olan Mao Zeodung, “Başkan Mao” olarak anılır. 1893 ile 1976 yılları arasında hüküm süren Mao, Çin’in tarihi liderlerindendir.
Kim-il Sung
Yüce Lider lakabı ile Kuzey Kore’de 3 milyon insanın katline sebep olan Kim-il Sung, 1912-1994 yılları arasında ülkesinde aktif şekilde yer almıştır.
Francisca Franco
İspanya’nın faşist lideri Francisca Franco, faşist yönetimi ile 2 milyona yakın insanın ölümüne sebep olmuştur El-Caudillo yani “Lider” anlamına gelen lakabı ile 1892-1975 yılları arasında İspanya’da konaklamıştır.
Slobodan Miloseviç
Bosna Hersek’te katliamlar gerçekleştiren ve 250 bin insanın ölümünden sorumlu olan Slobodan Miloseviç 2006 yılında Lahey’de can vermiştir. Balkan Kasabası lakabı ile Bosna’nın katliamcı liderleri arasında yerini almıştır.
Nikolay Çavuşesku
1918 ile 1979 yılları arasında Romanya’da konaklayan Komünist lider, kendisine muhalefet etmeye izin vermeyen azılı bir lider olarak tanınır. Karpatların Dahisi lakabı ile anılan Nikolay Çavuşesku, 10 bin kişinin ölümünden sorumludur.
Türkiye’de Faşizm
Ülkemizde Cumhuriyet tarihinden bu yana adı konulmuş ve net hareketlere sahip bir faşist anlayış tam olarak hakim olamamıştır. Anca bir takım olaylar ile beraber kimi siyasi görüşlerin faşizm taraftarı olduğu düşünülmüştür. 1944-1945 yılları arasında süren Irkçılık-Turancılık davasında yargılanan kimi isimlerin faşizan olmaya dönük fikirlerinin olduğu söylenir. Ülkemizde adı konmamış bir Faşizmin olduğu düşünülse de zaman zaman yapılan siyasi hamleler faşizme yakın bulunmuştur.
