Forex, dünyanın en büyük finans piyasasıdır. Dolayısıyla sunduğu birçok olanak vardır. İnsanlarına kendine çekmesinin nedeni de budur. Aynı zamanda diğer piyasalarda bulunmayan özelliklere de sahiptir.
Eğer birikimlerinizi forex aracılığıyla değerlendirmek istiyorsanız önce nasıl bir yer olduğunu öğrenmeniz gerekiyor. Ayrıca ülkemizdeki piyasa koşullarını da öğrenmelisiniz. Örneğin 50 bin lira ile piyasaya başlayabilirsiniz.
1. Forex Ne Demek Öğrenelim
Bu işe başlamadan önce forexin ne demek olduğunu öğrenmelisiniz. En kısa tanımıyla; bir ülkenin para biriminin, başka ülkenin parası karşısındaki değerine göre ticaret yapılan piyasadır.
Bu tanım aklınızı karıştırmasın. Örneğin; AB parası Euro’nun, ABD parası dolar karşısındaki değerine göre alım satım yaptığınızı ifade eder.
Foreign Exchange kelimelerinden oluşur. Bu ise döviz ticareti anlamına gelir. Bu ticaret, uluslararası arenada yapılır. Yani döviz bürosunda yapamayacağınız işlemleri forexte fazlasıyla yaparsınız.
Dünyanın en büyük ve gelişmiş piyasasıdır. Ayrıca tezgah üstü piyasa olarak tanımlanır. Çünkü borsa gibi teşkilatlanmış işlemlere konu olmaz.
En dikkat çekici yanı ise kaldıraçlı işlem imkanı sunan bir piyasa oluşudur. Dünya genelinde 1’e 100 civarında uygulanan kaldıraç oranları, ülkemizde 1’e 10 olarak sınırlandırılmıştır. Yatırımcıyı korumak amacıyla böyle bir yol seçilmiştir.
2. Forex Yasal mı?
Forex piyasasının avantajlı dünyası yasal olmadığına dair düşüncelere sebep olabiliyor. Ancak ülkemizde, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenen ve denetlenen bir piyasadır. Bu ise yasal olduğunun göstergesidir.
SPK, 2011 yılında piyasayı incelemeye almış ve sonucunda tanımını yaparak yasal kılmıştır. Buna göre forex; dövize, mala ve kıymetli madenlere dayalı olarak gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım işlemleridir.
Ülkemizde piyasa, Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri ve Bu İşlemleri Gerçekleştirebilecek Kurumlara İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ ile kanuna bağlanmıştır.
3. Forex Nasıl Çalışır?
Küresel bir yapıya sahip olması forexin nasıl bir çalışma mekanizmasına sahip olduğu konusunda merak uyandırmaktadır. Hemen bunu açıklayalım:
Piyasada işlemler, doğrudan iki taraf arasında yapılmaktadır. Yani katılımcılar arasında dünyanın çeşitli pazarlarındaki telefon ve elektronik iletişim ağları, işlemlerin gerçekleşmesine yardımcı olur.
Aynı zamanda piyasa, farklı zaman dilimlerinde bulunan ticaret merkezleri arasındaki küresel banka ağı ile yönetilir. Londra, New York, Sidney ve Tokyo, ticaret merkezlerinin en büyükleridir.
Bu merkezler sayesinde de forex işlemlerini hafta sonları hariç 5 gün 24 saat boyunca yapabiliyoruz.
4. Forex İşlem Saatleri Nelerdir?
Yukarıda açıkladığımız gibi forex, hafta sonları dışında 5/24 aktiftir. Pazar gece Sidney seansı ile başlayan işlemler, Cuma günü New York seansının kapanışına kadar devam eder.
Siz ise bu günler arasında istediğiniz zaman, platforma girerek işlem yaparsınız. Dikkat etmeniz gereken bazı seanslar da bulunuyor.
Örneğin; Londra ve New York seanslarının çakıştığı aralık, en yüksek işlem hacminin gerçekleştiği zamandır. Bu zamanda işlem yapmak, acemi yatırımcılar için biraz sorun olabilir.
Bu zaman aralığı, oldukça hareketlidir ve fiyatlarda gerçekçi olmayan düşüş veya yükselişler gerçekleşebilir. Bu nedenle iki seansın çakıştığı aralıklarda dikkatli olmanızı tavsiye ederiz.
5. Forex Piyasasının İşlem Özellikleri Nelerdir?
Piyasayı cazip kılan çeşitli özellikler bulunuyor. Kaldıraç sistemi, 5/24 alım satım ve çift yönlü işlemler bunların başında gelir. Zaten dikkatimizi en çok çekenler de bunlardır.
Forex, küresel bir mekanizmaya sahiptir. Dünyanın çeşitli yerlerindeki ticaret merkezleri üzerinden yönetilir. Böylece dünyanın en büyük piyasasında, gelişmiş sistemler üzerinden işlemlerinizi yaparsınız.
Yatırım aracı çeşitliliği de küresel olmasına bağlı olarak yüksektir. Neredeyse dünyanın bütün dövizleri ile işlem yapılırken, ticarete konu olan mallarla fiziki olmayan işlemler yaparsınız. Aynı zamanda dünyada ünlü hisse senetleri ve borsa endeksleri de işlemlere konu olmaktadır.
Piyasanın, güvenilir bir denetim mekanizması vardır. Ülkemizde SPK tarafından denetlenmektedir. Aynı zamanda yatırımcı parası, Takasbank’ta yatırımcı lehine saklanmaktadır.
Çift yönlü işlemler sayesinde fiyatlar sadece yükselirken değil, düşerken de kazanırsınız. Eğer fiyatların yükseleceğini düşünüyorsanız alım yönünde pozisyon oluşturursunuz. Fiyatlar düşecekse satış yönünde işlem yapabilirsiniz.
Kaldıraç sistemi sayesinde kazancınızı 1’e 10 oranında artırabilirsiniz. Ayrıca 100 dolarlık bir işlemi 10 dolar ile yapabilir ve sonucunda 100 dolar üzerinden kâr sağlarsınız. Ancak aynı oranda risklerinizi de artmış olursunuz.
Forexte yapacağınız işlemler için komisyon veya işlem ücreti ödemezsiniz. Bu yönüyle de borsaya göre daha avantajlı bir piyasa olarak görülmektedir.
Risklerin kontrol edilebilir olması da bir diğer özelliktir. Take profit (kâr al) ve stop loss (zarar durdur) emirleri ile riskleri durumlarla baş edebilirsiniz.
6. Forex Piyasasında Ne Alıp, Ne Satarız?
Zor zamanlar için bir kenara para koyan kişiler görmüşsünüzdür. Bunun için elindeki birikmiş parayı dövize veya altına yatıran kişiler de vardır. Bu kişiler örneğin doların yükseleceğini tahmin etmişlerdir ve cebindeki parayla dolar almıştır.
Dolar yükseldikten sonra satarak Türk lirasına çevirebilir ve bu şekilde alım – satım farkından kar etmiştir. Aynı şekilde altın düştüğü zaman herkes kuyumculara hücum etti. Çünkü altını düşük fiyattan alıp, fiyatı yükseldiğinde satarak kar etmek istiyoruz. İşte forex piyasasında da bu mantıkla altın, dolar gibi yatırım araçlarını alıp satarsınız.
Forex piyasasında önceleri yalnızca dövizlerle işlem yapılıyordu. Yani Euro, sterlin, dolar gibi para birimleri alınıp satılarak para kazanılıyordu.
Günümüzde ise altın, gümüş, şeker, petrol, mısır gibi emtialar; dünya borsalarında işlem gören hisse senetleri ve borsa endeksleri ile ilişkili türev ürünler de alınıp satılmaya başladı. Bu şekilde de oldukça geniş bir yatırım aracı yelpazesine sahip oldu. Tüm bu yatırım araçlarını, internet bağlantılı bilgisayar veya akıllı telefonunuz üzerinden alıp satarak para kazanabilirsiniz.
7. Forex İşlemlerine Nasıl Başlarız?
Ülkemizde forex piyasasının denetimini gerçekleştiren kuruluşlar, aracı kurumlarla bazı sözleşmeleri yapmanızı zorunlu kılmıştır. Bu da tamamen güvenli ve adil bir yatırımın gerçekleşmesi içindir. Siz yasal olarak faaliyet gösteren bir aracı kurumu seçersiniz ve daha sonra çeşitli sözleşmeleri, evrakları imzalarsınız.
Kimlik ve adres bilgilerinizi aracı kuruma aktarırsınız. Bu şekilde sizin için bir forex hesabı oluşturulur ve işlemlerinizi bu hesaba yatırdığınız para ile güvenli bir şekilde gerçekleştirirsiniz.
Aracı kurumda oluşturulan yatırım hesabına gerekli depozitoyu bankanızdan havale yaparak yatırabilirsiniz. Bu şekilde ana şartları yerine getirmiş olacaksınız. Daha sonra dolar ve altın gibi yatırım araçlarında öngördüğünüz yükseliş veya düşüşlere göre aracı kuruma al-sat emri vererek yatırımınızı gerçekleştirirsiniz.
Yükseliş veya düşüş öngörüleri için çeşitli analizler ve yöntemler vardır. Bu yöntemlerin gözünüzü korkutmasına gerek yoktur; çünkü aracı kurumlar bu bilgileri ücretsiz eğitimlerle size vermektedir.
Eğitimlerle de kısa sürede bilgi sahibi olarak profesyonel bir yatırımcı gibi kolayca işlemlerinizi yaparsınız. Ayrıca sanal para ile gerçek piyasa koşullarında işlem yapmanızı mümkün kılan deneme hesapları sayesinde de deneyim kazanabilirsiniz.
8. Forex İşlemi Nasıl Gerçekleşir?
Forex işlemlerini yapmak için şu an bulunduğunuz konumdan ayrılmanıza gerek yoktur. Bilgisayarınızı veya akıllı telefonunuzda yüklü olan programı açmanız, haberleri takip edip, analizlerle alacağınız sinyaller sonucunda alım veya satım yaparak para kazanırsınız. Saniyeler içerisinde doların yükselmesinden, euronun değer kaybetmesinden ve altından kar edebilirsiniz. Sahip olacağınız forex bilgileri ile tüm bu dalgalanmalardan kar edeceksiniz.
Bir alışveriş yaparken nasıl para karşılığında ürün satın alıyorsanız, forex piyasasında da aynı şekilde hesabınızdaki para karşılığında alım – satım yaparsınız. Bu alışverişe konu olan yatırım araçları ise USD/TRY, EUR/TRY, EUR/USD gibi araçlardır.
Türk lirası ve dolar üzerinden örnek verelim. 1 doların 2 Türk lirasına eşit olduğunu varsayalım. Cebinizdeki 2000 lira ile 1000 dolar alırsınız. Birkaç gün sonra 1 doların 2,5 lira olduğunu düşünelim.
Bu sefer cebinize koyduğunuz 1000 doları satıp Türk lirası aldığınız zaman 2500 liranız olacaktır. Bu şekilde 500 lira kar etmiş olursunuz. İşte forex piyasasında bu işlemi çok daha basit bir şekilde gerçekleştirirsiniz ve kısa zamanda kar etmiş olursunuz.
İşlem hacmi 6 trilyon dolar civarında olan forex piyasasında gerçekleştireceğiniz işlemleri, son derece gelişmiş platformlarda yaparsınız. Dakikalar içerisinde çok hassas değişikliklerden bile kar edersiniz. Örneğin; dolar/TL 2,5867 iken 2,5870 olduğunda bile oldukça yüksek kar etme şansınız vardır.
Bu hem forex piyasasının işlem hacmiyle hem de kaldıraç sistemi dediğimiz olanak ile alakalıdır. Kaldıraç sistemi sayesinde 100 dolarınızla yapacağınız işlemi 1000 dolar ile yapmış sayılırsınız ve elde edeceğiniz kar da bu şekilde 10 katına çıkmış olur. Elbette kaldıraç sisteminde kar arttığı gibi riskte artmaktadır. Bu nedenle bilinçli bir şekilde bu işlemi yapmanız gerekiyor.
9. Forex ile Nasıl Para Kazanılır?
Forex ile para kazanmanın mantığı en temel haliyle döviz bürolarından yaptığınız alım – satım ile eşdeğerdir. İlerleyen başlıklarımızda bu konuyu detaylı bir şekilde ele alacağız. Yine de kısaca forex nedir başlığı altında da ele almak istiyorum.
Para kazanmanın en temel ve basit mantığı; doların Türk lirası karşısında değerleneceğini düşünüyorsanız, Türk lirası ile dolar alırsınız ve doların yükselmesini beklersiniz. Dolar yükseldiğinde ise satarsınız ve yine Türk lirası alırsınız. Bu sayede oluşan alım – satım farkı da sizin kazancınızdır.
Forex piyasasında her bir yatırım aracı için parite değeri bulunur. Bu kavram örneğimizdeki dolar karşısındaki Türk lirasının değerini ifade eder. Yani USD/TRY bir paritedir ve bu parite üzerinden emir verirsiniz. USD/TRY paritesine al emri verdiğiniz de aracı kurum Türk lirası satıp dolar alınacağını anlayacaktır.
Al emrini ise paritenin değeri artacağını ön gördüğünüz zaman verirsiniz. Öngörünüz gerçekleştiğinde de sat emri vererek Türk lirası alır ve dolar satarsınız. Bu şekilde de kar etmiş olursunuz.
Aracı kurumlar nereden para kazanıyor sorusu da oldukça merak edilmektedir. Aracı kurumlar da aynı döviz büroları gibi paritelerin alım – satım arasındaki farkından kendi kazançlarını elde etmektedirler. Bildiğiniz gibi her yatırım aracının bir alış, bir de satış değeri vardır.
Bu değerleri forex işlem platformunuzda sıralı olarak görebilirsiniz. Döviz bürolarından forex piyasasının bir farkı ise şu noktada çıkmaktadır; dolar düşerken de para kazanabilirsiniz. Bu özelliğe çift yönlü işlem denilmektedir ve her fiyat hareketinden kar etmenizi sağlamaktadır.
Forex piyasasında istediğiniz bir paritede alım veya satım yapabilirsiniz. Çift yönlü işlem özelliği sayesinde bir yatırım aracının değeri düşerken de para kazanma şansı yakalarsınız. Örneğin USD/TRY paritesinde Türk lirasının değer kazanacağını öngörüyorsunuz.
Bu sefer dolar satıp Türk lirası satın alarak işlemi oluşturacaksınız. Yani USD/TRY paritesinde alım yerine satış yönünde emir vereceksiniz. Bu şekilde de paritenin fiyat grafiği düşerken, siz para kazanacaksınız. USD/TRY paritesinde satış yönünde işlem yapabilmek için de, elinizde dolar olmasına gerek yoktur. Bu işleme ise açığa satış işlemi denir.
Sonuç olarak forex piyasasının konuları oldukça kapsamlı bir şekilde ele alınmalı ve tam olarak bilgi sahibi olduktan sonra işlemlere başlamalısınız. İlk bakışta karmaşık görünse bile ücretsiz eğitim olanaklarından faydalanmaya başladığınız ilk andan itibaren kolay bir mantığı olduğunu göreceksiniz. Bu nedenle verilen eğitimlere önem vermelisiniz ve deneme hesaplarını kullanarak deneyim kazanmalısınız.
10. Forex Riskleri Nelerdir?
Forex piyasasının birçok iyi yönü olmasının yanında bazı riskleri de bulunuyor. Ancak deneyimli bir yatırımcı için bu riskler kolayca sınırlandırılabiliyor. Acemi yatırımcılar ise alacakları ücretsiz eğitimlerle risklerle nasıl baş etmeleri gerektiğini öğrenebiliyorlar. Peki, nedir bu riskler?
Piyasadaki risklerin başında yasal olmayan aracı kurumlar gelmektedir. Özellikle ülkemizde 2017 yılı düzenlemelerinin ardından birçok yasal olmayan şirket sektöre giriş yaptı. Cazip işlem olanakları ve 1:300 gibi yüksek kaldıraçlar vaat ederek yatırımcıları kandırmaya başladılar.
Yurt dışı forex şirketleri, dolandırıcı olmasalar dahi ülkemiz koşullarını sağlamadıkları için yasal kabul edilmiyorlar. Ülkemizde forex piyasasına giriş teminatı minimum 50.000 lira ve muadili döviz olarak belirlenmiştir.
Kaldıraç oranları ise 1:100 seviyesinden 1:10’a düşürülmüştü. Dolayısıyla bunları sağlamayan kurumlar, yasal kabul edilmezler. Tüm bunların yanında SPK, yurt dışı forex firmaları ile işlem yapılmasını da yasaklamıştır.
Diğer bir risk ise ekonomik ve siyasi gelişmelere duyarlı bir piyasa olmasıdır. Günlük işlem hacmi 7 trilyon dolar olan piyasada, yaşanacak ani bir siyasi gelişme fiyatlarda aşırı dalgalanma olarak görülebilir.
Örneğin; Trump’ın bir ülke için atacağı beklenmedik bir tweet, fiyatlarda aşırı dalgalanmaya neden olur. Bu durumla deneyimli yatırımcılar bir şekilde baş edebilirken, acemi yatırımcılar kayıpla karşılaşabilir.
Forexteki risklerden bir diğeri ise yüksek kaldıraç kullanımıdır. Ülkemizde 1’e 100 oranından 1’e 10 oranına düşürülmesinin nedeni de budur. Yeterli deneyime sahip olmayan yatırımcıların, yüksek kaldıraç kullanmasıyla birlikte kaldırabileceklerinden daha büyük yüklerin altına girdiği görülmüştür. Bu duruma yönelik şikayetler ise SPK’nın bu yönde adım atmasına neden olmuştur.
Son olarak; piyasanın 5 gün 24 saat boyunca açık olması da bir anlamda risktir. Piyasaya bağımlı olur ve ekran başından kalkamaz hale gelirseniz hata yapma olasılığınız artacaktır. Bu durumda da kazanç yerine kayıpla karşılaşmaya başlayacaksınız.
Yapmanız gereken birkaç işlem yaptıktan sonra kenara çekilip, piyasalarda neler olup bittiğine bakmalısınız. Bu sayede hem daha kazançlı pozisyonlar açabilir hem de riskleri artırmamış olursunuz.
