Makine mühendisliği çağımızın en popüler meslekleri arasında yer alıyor. Farklı türlerdeki makinelerin ve makine elemanlarının tasarımlarını yapan, geliştirip üretimlerini planlayan, sistemler arasındaki ilişkileri ve fonksiyonları kurup test eden kişiler makine mühendisi olarak adlandırılıyor. Makine mühendisleri hem temel fizik kanunlarının hem de diğer disiplinlerin prensipleri doğrultusunda bir enerji türünü diğer bir enerji türüne çeviren makineler üzerinde çalışıyorlar.
Makine Mühendislerinin Görevleri Nelerdir?
Makine mühendislerinin görevleri temelde; tasarlama, üretim yöntemlerinin geliştirilmesi ve üretimi planlanması uygulanması olmak üzere üç ana alana ayrılıyor. Çalıştıkları kurumun gelişmişlik düzeyine ve özelliklerine bağlı olarak bu görevlerin ağırlıkları değişebiliyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde bu işlevlerden uygulamanın, gelişmiş ülkelerde ise tasarlama, planlama ve üretim yöntemleri geliştirmenin ağırlıklı olduğu biliniyor.
- Mekanik ve elektronik araç motor, makine ve sistemlerini araştırmak, geliştirmek, tasarlamak ve test etmek,
- Elektrik üreten jeneratörlerin, içten yanmalı motorları, buhar ve gaz türbinlerini, jet ve roket motorlarını geliştirmek ve üretilmesi için çalışmak,
- Gerekli tasarımları yapabilmek için müşterilerinden gelen tasarım önerilerini, spesifikasyonları ve daha önceden buna benzer olarak üretilen araçların detaylı tarifnamelerini ve verileri incelemek, gereken araştırmaları yapmak,
- Araçların, motorların, makinelerin ve sistemlerin üretilmesi, işletilmesi, uygulanması, kurulması ve tamir edilmesi için gereken koordinasyon çalışmalarını yürütmek,
- Soğutma ve iklimlendirme üretiminde kullanılan robotlar ve malzeme taşıma sistemleri üzerinde çalışmak makine mühendislerinin görevleri arasında yer alıyor.
Makine mühendisleri çalıştıkları kuruma ya da kuruluşa göre ucuz ve kullanışlı mekanik sistemlerin, gaz ve buhar türbinlerinin, soğutma / ısıtma / havalandırma sistemlerinin, pistonlu kompresörlerin, nükleer reaktörlerin, içten yanmalı motorların tasarımı, geliştirilmesi ve üretilmesi alanlarında da çalışabiliyorlar.
Makine mühendisliği kapsamında kalan hidrolik, kontrol ve instrumentasyon, nükleer sistemleri, robotiks, buhar üretim fabrika mühendisliği ve sistem planlama gibi spesifik alanlarda uzmanlaşmayı da tercih edebiliyorlar.
Dinamik, statik, mukavemet, robotik, akışkanlar mekaniği, makine dinamiği ve motorlar gibi temel bilgileri kullanarak makine tasarlama ve imal edilmesi ile ilgilenen makine mühendislerinin sorumlulukları ise şöyle sıralanabiliyor:
- En kaliteli ürünlerin en uygun maliyetler ile ortaya çıkarılması,
- İş sağlığının ve güvenliğinin ön planda tutulması,
- Mekanik ve enerji dönüşümü alanındaki gelişmelerin ve yeniliklerin takip edilmesi,
- Temel hesaplamaların eksiksiz ve yanlışsız bir şekilde yapılması,
- Birlikte çalıştığı personelin sevki ve idaresi ile ilgilenilmesi,
- Süreç iyileştirme, verimin artırılması ve maliyetin azaltılması gibi konular üzerinde çalışılması.
Makine mühendisleri görevlerini ve sorumluluklarını yerine getirirken bilgisayar, çeşitli yazılım programları, hesap makinesi, T cetveli, pergel, rapido, gönye takımı, metre ve imalat için çeşitli tezgahlar gibi araç ve gereçlerden yararlanabiliyorlar.
Makine Mühendisi Olmak İsteyen Kişilerde Olması Beklenen Nitelikler
Makine mühendislerin meslekleri gereği sahip olmaları gereken niteliklerin başında güçlü muhakeme yeteceği geliyor. Tasarım ya da imalat süreci boyunca çeşitli zorluklar ile karşılaşmaları olası olan makine mühendislerinin bu sorunların üstesinden gelebilmeleri için üstün konsantrasyona ihtiyaçları olabiliyor. Bunun dışında makine mühendislerinde aranan nitelikler arasında;
- Analitik düşünme yeteneği,
- Şekil ve uzay ilişkilerini görebilme,
- Matematik ve fizik alanlarında ilgili ve başarılı olma,
- Hayal gücü ve yaratıcılık,
- Belirli bir seviyede el becerisi,
- Matematiksel muhakeme yeteneği,
- Ekip çalışmasına uygunluk,
- Yüksek iletişim becerisi de yer alıyor.
Makine Mühendisliği Eğitimi
Makine mühendisi olmak isteyen kişilerin; Mühendislik Fakülteleri ile Mühendislik – Mimarlık Fakülteleri’nin Makine Mühendisliği Bölümleri’nde eğitim görmesi gerekiyor.
Makine mühendisliği eğitimi almak isteyen kişilerin;
- Lise ya da dengi okullardan mezun olması,
- Üniversite sınavında ilgili bölüm için yeterli olan puanı alması,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Tercih Bildirim Formu’nda “Makine Mühendisliği” lisans programında eğitim veren en az bir yükseköğretim programını tercih etmeleri koşulu aranıyor.
Makine mühendisliği yüksek öğrenim programında eğitim almak isteyen adaylar; liselerin fen Bilimleri ve matematik alanlarından mezun oldukları takdirde, diğer alanlardan mezun olan adaylara göre ÖSYM tarafından yapılan sınavda daha yüksek bir ağırlıklı puan elde edebiliyor ve öncelikli olarak yerleştirilebiliyorlar.
ayrıca; bilgisayar destekli endüstriyel kalıpçılık, bilgisayar destekli makine – resim – kons., bilgisayar destekli teknik çizim, doğalgaz ve boru hatları teknolojisi, doğalgaz, endüstriyel kalıpçılık, gemi makineleri, iklimlendirme – soğutma, kalıpçılık, makine yağları ve yağlama teknolojisi, kontrol sistemleri teknolojisi, motor, otomotiv, otomotiv satış sonrası hizmet, sıhhi tesisat, termik motorlar ve otomobil, tesisat teknolojisi, uçak motoru, uçak yer destek sistemleri, bilgisayar destekli makine, bilgisayar destekli tasarım, demiryolu araçları, doğalgaz ve ısıtma, ısıtma ve sıhhi tesisat teknolojisi, endüstriyel otomasyon, gemi makineleri işletme, iş makineleri, makine, makine – resim – konstrüksiyon, mekatronik, oto motor teknolojileri, otomotiv tasarım ve imalat, raylı sistemler makine teknolojisi, sıhhi tesisat ve doğalgaz, termik santral makineleri, uçak gövdesi, uçak gövde bakım, ulaştırma ve otomotiv alanlarındaki ön lisans programlarını başarı ile tamamlayan kişiler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı’na katılıp başarılı olmaları durumunda “Makine Mühendisliği” lisans programına dikey geçiş yapabiliyorlar.
Makine mühendisliği lisans eğitimi 4 yıl olmakla birlikte bazı üniversitelerin 1 yıl hazırlık sınıfı bulunuyor.
Makine mühendisliği eğitimi alan öğrenciler;
- Eğitimlerinin 1.yılında: Fizik, kimya, teknik resim ve matematik gibi temel dersleri,
- Eğitimlerinin 2.yılında: Uygulamalı matematik, termodinamik, mukavemet, elektrik ve elektroniğin temelleri, sayısal analiz, malzeme bilimi ve mühendisliği ve dinamik gibi temel mühendislik derslerini,
- Eğitimlerinin 3.yılında: Isı transferi, makine elemanları, otomatik kontrol, üretim yöntemleri, akışkanlar mekaniği, makine teorisi ve hidrolik makineler gibi temel makine mühendisliği derslerini,
- Eğitimlerinin 4.yılında: motorlar, enerji dönüşüm sistemleri, imalat yöntemleri, iklimlendirme esasları, bilgisayar destekli tasarım, takım tezgahları ve çeşitli proje dersleri gibi makine mesleğinin uygulamalı derslerini öğreniyorlar.
Makine Mühendislerinin İş Olanakları
Makine mühendisliği eğitimini tamamlayan kişiler; yapı teknolojisi, havalandırma ve sıhhi tesisat işleri, otomatik kontrol ve otomasyon sistemleri, ısıtma, mimari tasarım ve uygulama hizmetleri gibi işler ile ilgili tasarım, üretim, montaj, tedarik, kontrol, bakım, onarım ve benzeri faaliyetlerde tecrübe kazanıp tesisat mühendisliği alanında uzmanlaşabiliyorlar. İstekleri doğrultusunda otomobil sistemleri konusunda uzmanlaşabiliyor hatta otomotiv alanında yüksek lisanslarını tamamlayarak “Otomotiv Mühendisi” unvanını alabiliyorlar. Lisans eğitimlerinden sonra yüksek lisanslarını ve doktoralarını yapmayı tercih ederek akademik kariyerlerine devam edebiliyorlar.
Fabrikalarda, santrallerde, şantiyelerde ve araştırma merkezlerinde gerek özel sektörde gerek devlete bağlı kurumlarda ve kuruluşlarda çalışabilen makine mühendisleri, oldukça geniş çalışma imkanlarına sahip bulunuyorlar. Ayrıca kendi adlarına işyeri de açabiliyorlar.
Makine Mühendislerinin Maaşları
Çok geniş bir çalışma alanına sahip olan makine mühendisleri yaptıkları işler ile neredeyse hayatımızın her alanına dokunmayı başarıyorlar. Bu sayede büyük kurumsal şirketlerden küçük şirketlere kadar birden fazla endüstride dünya genelinde iş fırsatlarına sahip olabiliyorlar. Makine mühendisliği aynı zamanda Türkiye’de gençlerin en çok tercih ettiği meslekler arasında yer alıyor.
Makine mühendislerinin maaşları özel sektörde ya da devlette çalışmalarına göre farklılık göstermesinin yanı sıra yeni mezun bir makine mühendisi ile deneyimli bir makine mühendisinin maaşları arasında da farlılıklar söz konusu oluyor. Özel sektörde, özellikle şantiyelerde işe başlayan yeni mezun makine mühendisleri 3500 TL, tecrübeli makine mühendisleri ise 5000 TL – 8000 TL arasında maaş alabiliyorlar. Devletteki mühendis maaşları ise 5000 TL – 6500 TL arasında değişiklik gösteriyor.
Kaynaklar:
+ https://www.mmo.org.tr/
