18 Haziran 2019 yılında sosyal medya devi Facebook, kripto parası Libra duyuruldu. Libra’yı diğer kripto paralardan ayıran en önemli özelliği ise arkasında Facebook’un girişimi olan Calibra’nın yanı sıra Uber, PayPal, Mastercard, Visa, Spotify gibi şirketlerin bulunması. Bu kripto paranın ortaya çıkış amacı özellikle gelişmekte olan ülkelerde bulunan ve bankalara ya da finansal servislere erişimi olmayan insanlara finansal servisleri ulaştırmak. Her ne kadar Libra’nın yayınlanan teknik manifestosunda bir blockchain ağı üzerinde çalıştığı söylense de birçok kişi bunu kabul etmemektedir.
Libra Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Blockchain, kripto para ödemelerinin yer
aldığı bir yapıdır. Blockchain, bir banka yerine bağımsız birçok bilgisayarın
oluşturduğu bir ağdır ve düğüm adı verilen bu bilgisayarların en büyük özelliği
bağımsız olmalarıdır. Dağınık yapı, güvenliği arttırmaktadır çünkü bu yapıya
sızmak için tek bir yere saldırmak yerine milyonlarca yere saldırmak
gerekmektedir. Bunun yanı sıra ağda merkezi bir yapı olmadığı için devletler
tarafından müdahale edilememektedir. Bu yönüyle kripto paralar özgürlükçü,
devlet ve banka otoritesini ortadan kaldıran araçlardır. Libra’nın tartışması
ise bu noktada başlamaktadır çünkü Libra, Bitcoin’in sahip olduğu gibi dağınık
yapıya sahip değildir. Herhangi birisi evindeki bilgisayarı ile Bitcoin’in bu
dağınık yapısına katılabilirken Libra’nın kendi ağı Facebook, Uber, PayPal ve
diğer katılımcıların merkezlerinde yer almaktadır ve dışarıdan birisi bu ağa
katılamamaktadır. Libra’nın buna getirdiği açıklama ise dağınık yapılı modelin
dünya çapında finansal bir yapı haline gelmek için yeterince güçlü olamamasıdır.
Libra’nın Diğerlerinden Farkları
Libra’nın en büyük farkı dağınık yapılı
değil merkezi yapılı bir kripto para olmasıdır. Dağınık yapılı sistemler siber
saldırılara ya da çökmelere daha açıktır. Ayrıca merkezi yapılar, dağınık
yapılara göre çok hızlı transferler yapılmasını sağlamaktadır. Günümüzde
Bitcoin ile saniyede en fazla 7 transfer yapılabilmektedir. Visa’nın merkezi
ağı ile saniyede 24.000 adet ödeme gerçekleştirilebilmektedir. Libra ise şu
anda saniyede 1000 transfer yapabilmektedir. Yapılan açıklamaya göre Libra’nın
izinli blockchain adı verilen sistemi tamamen dağınık yapılı hale gelecektir.
Ancak bunun ne zaman gerçekleşeceği ise bilinmemektedir.
Libra’nın diğer kripto paraların genelinden
ayrılan yönü de sabit coin adı verilen bir türde olmasıdır. 2017 yılında
Bitcoin’in fiyatında 20.000 dolarlık bir değişiklik meydana gelmiştir. Bu
değişiklikler spekülatörler için harika olsa da dünya çapında bir ödeme ağı
haline gelmek isteyen Facebook’un 2.4 milyar kullanıcısı için son derece kötü bir
tablo çizmektedir. Bu nedenle Libra’nın değeri, gerçek dünya varlıklarına
bağlıdır. Libra Vakfı özellikle dolar, euro, pound ve kamu menkul kıymetleri
bulundurmaktadır. Bu değerler dolaşımdaki Libra birimlerinin değerini
belirlemektedir. Ne zaman bir kullanıcı resmi bir para ile Libra satın alırsa,
o para Libra Vakfı’nın varlıklarına eklenmektedir. Bu noktada Libra konusunda
daha fazla bir bilgi bulunmamaktadır. Facebook, kullanıcıların Messenger ya da
WhatsApp üzerinden insanların birbirlerine para gönderebilmelerini
sağlayabilecek Calibra isimli bir cüzdan servisi duyurarak Libra’nın geleceğine
dair yön çizmiştir.
Libra’nın Geleceği
Libra 2020 yılına kadar kullanılmayacak
ancak bu insanların şimdiden bu konuda meraklanmadığı anlamına gelmiyor.
Facebook yaptığı açıklamada ödeme verilerini, hedeflenmiş reklamlar için
kullanılmayacağını ifade etse de birçok kişi Facebook’a güvenmemek konusunda
son derece haklı. Ayrıca hükümetler de şimdiden Libra’nın geleceğine yönelik
görüş bildirmeye başladılar. Fransa yaptığı açıklama ile sadece devletlerin
para basabileceğine ve Libra’nın kötü amaçlı kullanım potansiyellerine dikkat
çekti. İngiltere Bankası, Libra’nın İngiltere’de hizmet verebilmesi için yüksek
finansal standartları karşılaması gerektiğini açıkladı. Hem Avrupa hem de
Amerika, Facebook’un finans sektörüne de girmesine dair endişeli duruşunu
açıkça ifade ediyor. Facebook’un son yıllarda aşırı büyük, hesap sorulamaz ve
monopol yapısı, doğal olarak çıkaracağı para hakkında farklı soru işaretlerine
neden oluyor.
Libra henüz çıkmadığı için nasıl alınacağı
da henüz bilinmiyor. Ancak diğer kripto para türlerinin aksine Libra
madenciliği gerçekleştirilemeyecek. Görünen bu konuda hibrit bir yaklaşım sergileneceğ,.
Visa ve Mastercard tarafından yapılan açıklamaya göre kullanıcılar bu hizmetten
son derece memnun kalacak. Diğer taraftan Facebook ise “air drop” adını verdiği
bir düzen düşünüyor. Facebook, ekosistem kullanıma açıldığında küçük bir miktar
parayı ücretsiz olarak kullanıcılara dağıtmayı planlıyor. Bu şekilde Libra
hızlı bir başlangıç yapabilecek. Libra’nın ortaya çıkış amacını yerine
getirebilmesi için hızlı bir şekilde kabul edilmesi gerekiyor. Bunun olabilmesi
için sadece kullanıcıların değil aynı zamanda mal ve hizmet sağlayıcılarının da
bir ödeme yöntemi olarak kabul etmesi oldukça önemli. Bu her ne kadar
bilinmezliğini korusa da Libra Vakfı’nı oluşturan firmaların, hizmetlerinde
ödeme seçeneklerine Libra’yı ekleyeceklerine kesin gözüyle bakılıyor.
