Makine Zabiti / Gemi Makineleri Teknisyeni

750-3000 KW arası güce sahip ana makine ile yürütülen gemilerin, başmakinistinin/başmühendis ve ikinci mühendisten sonra makine bölümünde makineyi sevk ve idare eden kişidir.

GÖREVLER

• – Ana makinenin (gemiyi götüren makinenin) ve geminin elektriğini sağlayan yardımcı makinelerin yağ, su, yakıt ile egzoz basınçlarını kontrol eder, eksik olduğunda ikmal yaptırılmasını sağlar.
• – Ana makine ve yardımcı makinelerin mazot tanklarına, ana mazot tanklarından yakıt transferi yapar.
• – Basınçlarda ani düşmeler olursa tehlikeli durumu atlatacak müdahaleyi yapar ve başteknisyene haber verir.
• – Pompaların ve elektrik motorlarının basınçlarını kontrol eder, arıza yaptığında yedeklerini devreye sokar.
• – Günde 4’er saat olmak üzere yanındaki yardımcı elemanla vardiya tutar. 
• – Gemide yapılamayacak bir parça varsa dışarıya atölyelere gönderip yerlerine yedeklerini takar.
• – Makineyi kalkışa hazırlar.
• – Kazanı yakar, makineyi ısıtır, makineye hava çıkartıp soğutma suyu tanklarının eksik sularını tamamlar ve separatörü çalıştırıp yağı ısıtır.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

• –   Arıza bulmak, bakım ve onarım işlemleri için el aletleri, elektronik ölçüm ve test cihazları
• – Gemi tesis ve teçhizatının söküm, bakım onarımı ve yeniden montajı için el aletleri ve ölçüm cihazları
• – Gemilerde tipik olarak yerine getirilen onarım işlemleri ve imalat için uygun aletler
• – Hidrolik ve pnömatik araçları,
• – Torna tezghı,
• – Freze tezghı,
• – Vargel tezghı,
• – Kesme aletleri,
• – Değişik ölçü ve çaplarda vidalar, somunlar, perçinler, kutu profil, köşebentler (U ve + gibi küçük profiller), parça ve yarı mamuller, metal parçalar.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Makine Zabiti / Gemi Makineleri Teknisyeni olmak isteyenlerin:
 

• – Fiziğe, özellikle mekanik konusuna ilgili ve başarılı,
• – Göz-el koordinasyonu, uzay ilişkilerini görebilme yeteneği gelişmiş,
• – Alet ve makinelerle uğraşmaktan hoşlanan
• – Bedence güçlü, dikkatli ve sabırlı,
• – Başkaları ile işbirliği içinde çalışabilen
• – Açık denizlerde çalışmaktan hoşlanan, kimseler olması gerekir.

 ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

• – Makine Zabiti / Gemi Makineleri Teknisyeni gemide çalışır. Gemi makinesinin eski veya yeni olmasına göre rahat ya da çok fazla gürültülü, yağlı, ağır kokulu (yağ veya mazot v.b.) sıcak bir ortamda bulunur.
• – Makine Zabiti / Gemi Makineleri Teknisyeni gemide makine dairesinde vardiya tutar.  Makine zabitlerinin günlük çalışma süresi 8 saat olup 4er saatlik vardiya düzeni ile çalışırlar. Aynı zamanda günde en az 10 saat dinlenme süresi verilecektir. Bu dinlenme süresi ikiye bölünürse birisi en az 6 saat olacak bu da iki gün üst üste tekrarlanmayacaktır. Haftalık çalışma süresi 48 saattir. Bunun dışındaki çalışmalar acil durum ve role talimleri dışındaki süreler fazla mesai olarak eklenir.
• – Ayrıca, gemi fırtınaya yakalandığında sallantı, deniz tutması, stres ve işbirliği gerektiren koşullarda çalışır. Burada herkesin kendi görevi vardır. Başmakinist ve meslektaşları ile iletişim içerisindedir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Makine Zabitleri / Gemi Makineleri Teknisyenleri, gemilerde, tersanelerde ve motor atölyelerinde çalışırlar. Ayrıca, devlete ait motor üretim ve bakım atölyelerinde usta olarak çalışabilirler.
Teknisyenler gemi haricinde, gemilere önderlik eden gemi şirketlerinde ve özel oto servislerine başvuruda bulunarak kendilerine iş bulabilirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi endüstri meslek liseleri, anadolu meslek liseleri, teknik liseler, anadolu teknik liseleri ile çok programlı liselerin Gemi Makineleri isimli bölümlerinde verilmekte iken yeni uygulamaya göre aynı okulların Denizcilik alanı altında Makine Zabitliği dalı ismiyle verilmeye başlanmıştır.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

• -Meslek liselerine girebilmek için ise ilköğretim okulu mezunu olmak,
• -Anadolu meslek liseleri ve anadolu teknik liselerine girebilmek için ise ilköğretim okullarının 6-7-8. sınıflarında yapılacak olan “Seviye Belirleme Sınavlarının” (SBS) sonucuna,  yıl sonu ders ortalamaları ile belirlenen Yıl Sonu Başarı Puanının (YBP) eklenmesi ile elde edilecek olan yeterli Genel Orta Öğretim Yerleştirme Puanına (G-OYP) sahip olmak gerekmektedir.
  Sağlığı girmek istediği okulun ve mesleğin öğrenimine elverişli bulunmak
• -Ayrıca yapılacak mülkat ve beden yeterliliği sınavında başarılı olmak gerekmektedir.
  Ortaöğretim kurumlarında; ders yılı sonunda veya ortalama yükseltme sınavları sonucuna göre 10 uncu sınıfa geçen ve teknik liseye geçiş şartlarını taşıyanlar teknik lise programlarına geçiş için başvurabilir. Teknik lise programına geçmek isteyen öğrencilerden gerekli koşulları taşıyanların başvuru formları, kurum müdürlüğünce onaylanarak ders kesiminden ortalama yükseltme sınavlarının bitimini izleyen beş iş günü içinde öğrencilere verilir. Teknik lise ve doğrudan alana kayıt yapılan programlar dışındaki mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında; 
• a) 10 uncu sınıfa geçen öğrenciler, alan seçimi için ders kesiminden itibaren ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarının bitimini izleyen onuncu iş günü çalışma saati bitimine kadar öğrenim görmek istediği meslek alanının bulunduğu kurum müdürlüğüne başvururlar.
• b) Başvuru süresi sonunda öğrenciler, Alana Yöneltme Tavsiye Formu ve Öğrenci Tercihlerini Değerlendirme ve Yerleştirme Formu kullanılarak belirlenen alana yerleştirme puanı esas olmak üzere tercih ettikleri alanlara göre sıralanırlar. Alana yerleştirmede, ilgili alanın kontenjanı göz önünde bulundurulur. Bu puanlara göre yapılacak sıralama ile kontenjan kadar  öğrencinin asıl ve yedek olmak üzere listeleri düzenlenir. Alana geçiş yapacak öğrencilerin kayıt-kabulleri, ağustos ayının üçüncü haftasında başlayıp ay sonuna kadar bitirilecek şekilde planlanır ve yıllık çalışma takviminde gösterilir.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Eğitimin süresi 4 yıldır.
Eğitimin İçeriği:Lise genel kültür ve bölüm dersleri yanında, öğrencilere eğitimleri boyunca Denizde Güvenlik, Denizcilik ve Su ürünleri Teknolojisi, Yüzme, Mesleki Yabancı Dil, Temel Gemi Makinaları Teknolojisi, Gemi Makinaları Teknolojisi, Teknik Resim, Meslek Resim, Cisimlerin Dayanımı, Hidrolik Pnomatik, Termodinamik, Gemi Yapısı ve Dengesi, Denizcilik Mevzuatı dersleri verilir.

MESLEKTE İLERLEME

• – Makine Zabiti olarak 2 yıl açık denizde çalıştıktan sonra açılan “İkinci Makinist”sınavında başarılı olurlarsa İKİNCİ MAKİNİST ünvanını alırlar.
• – İkinci  Makinist olarak 2 yıl açık denizde çalıştıktan sonra açılan “Başmakinist “sınavında başarılı olurlarsa BAŞMAKİNİST ünvanını alırlar.
• – Meslek liselerinin Denizcilik alanı Makine Zabitliği dalından mezun olanlar  istedikleri taktirde, Açıkhava Reklam Ürünleri ve Serigrafi, Enerji, Endüstriyel Kalıpçılık, Güverte, Hasat Sonrası Teknolojisi, Makine, Makine Yağları ve Yağlama Teknolojisi, Mekatronik, Mekatronik (Uzaktan Eğitim), Sondajcılık, Sualtı Teknolojisi, Tarım Alet ve Makineleri, Metalurji Malzeme, Gemi Makineleri, Gemi Makineleri İşletme, Otomotiv, Oto Boya Karoseri Doğrultma Teknikerliği, Metalografi ve Malzeme Muayenesi, Raylı Sistemler Makine Teknolojisi, Termik Santral Makineleri, Termik Santrallerde Enerji Üretimi, Yatçılık ve Yat İşletmeciliği önlisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler.
  Ayrıca; mezunlar ÖSYM tarafından yapılan ÖSS’ye girip başarılı olmaları ve Makine (Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi Yüksekokulu), Makine Resim ve Konstrüksiyon Öğretmenliği, Mekatronik Öğretrmenliği, Kontrol Öğretmenliği, Otomotiv Öğretmenliği lisans programlarını tercih etmeleri durumunda, ek puan almaları nedeniyle diğer bölümlerden mezun olanlara göre öncelikle yerleştirilmektedir.

BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU

• –  Mesleğin eğitiminde 3308 sayılı Meslek Eğitimi Kanunu gereğince, işletmelerde uygulamalı eğitim gören öğrencilere, asgari ücretin %30’undan az olmamak üzere ücret ödenmektedir.
• –   Pratik eğitimleri boyunca iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sağlık sigorta primleri devletçe karşılanmaktadır.
  Gemilerin ve gemi firmalarının büyüklük ve gelişmişlik durumuna göre ücret değişikliği göstermekle beraber açık deniz stajını yaparken asgari ücretten başlayan ücretlerle işe başlarlar. “Makine Zabiti” yeterlilik belgesini aldıktan sonra daha iyi ücretlerle işe başlarlar.

DAHA AYRINTILIU BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

– İlgili eğitim kurumları,
– Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı Deniz Ulaştırması Genel Müdürlüğü
– Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
– Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu il ve şube müdürlükleri.