Bursa’nın İnegöl ilçesine bağlı İhsaniye köyünde 6 aile, yaklaşık 20 yıldır
damızlık ipek böceği yetiştiriyor.
İhsaniye köyü, Mayıs ayının ortalarında
Kozabirlik tarafından tohumların teslimiyle başlayan ve Haziran sonlarında
kozaların toplanmasıyla son bulan ipek böcekçiliğinin yapıldığı nadir bölgelerin
başında geliyor.İpek böcekçiliğinin en önemli merkezlerinden biri olan ve 100
yılı aşkındır damızlık ipek böceği üreten İhsaniye köyünde bu işle uğraşan
ailenin sayısı giderek düşüyor.
Yaklaşık 20 yıldır ipek böcekçiliği yetiştiriciliği yapan köylülerden Kadir
Buran, Türkiye’de damızlık böcek yetiştiriciliği yapan bölgenin çok az olduğunu
belirterek, “İnegöl’de de bizim köy haricinde koza yetiştiriciliği yapan yok.
Kozabirlik’le anlaşmalı çalışıyoruz. Haftalık denetimini yapıyorlar” dedi.
BÖCEKLERLE İLAÇ TAHLİLİ
Buran, tohumu birlikten aldıklarını ve böcek kozayı yapana kadar devam
ettiklerini anlatarak, şöyle konuştu:
“Böcekler, sadece dut ağacının yaprağını yiyor. Köy genelinde dut ağacı, ipek
böcekçiliğine yetersiz geliyor. Bunun için komşu köylere giderek dut ağacının
yapraklarını getiriyoruz. İlaç olmayan yerlerden dut ağacının dalını tedarik
ediyoruz. Kestiğimiz dut dallarının ilaçsız olmasından emin olmak için kendi
yöntemimizle tahlil yapıyoruz. Bir parça alıyoruz. Bir kısım böceğe veriyoruz.
Böcekler, yerken biz yaprakları hazırlıyoruz. Sağlıklı olduğunu anlayınca
böceklere rahatlıkla verebiliyoruz. İlaçlı olduğunda ise böcek yaprağı yedikten
sonraki 5 dakika içinde ölüyor. Yaprağın ilaçlı mı, ilaçsız mı olduğunu da
buradan anlıyoruz. Yanlışlıkla ilaçlı yaprakları verdiğimizde de yaprakları
topluyoruz. Böceklere anında müdahale etmek için yaprakların üstüne toz kireç
atıyoruz. Böcek de yaprağı yemeyi kesiyor. En azından ilaçlı yaprak yemeyen
böcekleri kurtarıyoruz.”
40 GÜNLÜK BİR ÇALIŞMA…
Koza yetiştiriciliği için evlerini ve depolarını kullandıklarını vurgulayan
Buran, ipek böceklerinin rutubetli yerde yetiştirilemediğini, sıcaklığın 21
derecenin üzerinde olması gerektiğini bildirdi.
Sıcaklığın 25 derecenin altına düştüğü zaman böceklerin yemeyi kestiğini
ifade eden Buran, “Yemediği zaman da 8 günde askıyı yapacaksa, bu süre 9 veya 10
güne çıkar. Böceklerin psikolojisini senelerden beri, hatta dedemizden bu yana
iyi biliriz. 100 yılı aşkın bir süredir köyümüzde bu iş ile uğraşıyoruz”
dedi.
Köyde dut yaprağı yetersizliğinden dolayı ipek böcekçiliği
yapanların sayısının azaldığını belirten Buran, şunları kaydetti:
“İpek
böcekçiliği, oldukça meşakkatli bir iş. Köyümüzde bu işi yapan aile sayısı 6’ya
kadar düştü. Biraz zor iş ama 40 gün içinde bitiyor. Tohumu almamızdan kozaları
teslim edene kadar toplamda 3 bin lira elimize para geçiyor. Kazandığımız ücret
genel olarak iyi. Ortalama 30 gram tohumdan 100 kilogram koza elde ediliyor.
Sezon öncesi ben 35 gram tohum aldım. Bugün 120 kilo koza bekliyorum. Normalde
bir kozadan bin 200 metre ipek ipliği çıkıyor. Biz bu kozayı, birliğe veriyoruz.
Kozabirlik, bunları kesiyor. Böcekler, kelebek olmadan eşleştirme yapılıyor ve
tohum elde ediliyor. Tohumlar da ertesi yıl bize damızlık üretmemiz için
veriliyor.” Hürriyet
