Kimilerine göre zeka hakkında en somut verilerin kaynağı kimilerine göre ise eğlenmenin farklı bir yolu olarak değerlendirilen IQ testleri birçok çeşidiyle karşı konulması zor bir çekime sahip. Uzmanlar tarafından kontrollü koşullarda gerçekleştirilmesi gereken bu zeka testleri içeriğine ve türüne göre 5-10 dakika da birkaç saat de sürebiliyor. Zekanın ölçümlenebilmesi üzerindeki tartışmalara da yol açabilen iq testleri sonuçları etkileyici geldiğinde kişilerin kendilerinden övgü ile bahsetmesine neden olabiliyor. Acaba bu davranış değişikliği ne kadar doğru? Gelin birlikte IQ testi ile ilgili çok bahsedilmeyen gerçeklerin dünyasına adım atalım.
Iq Testleri Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Iq testleri yalnızca sözel ve matematiksel zekayı ölçmek
için kullanılıyor. Ancak genel zekanın yalnızca sözel ve matematiksel zekaya
indirgenemeyeceği yönünde bilimsel çalışmalar bulunuyor. Duygusal zeka, görsel
zeka, uzaysal zeka ve müzik zekası gibi zeka türlerinin varlığı Iq testlerinin
sonuçlarının bağlayıcılığını azaltıyor.
Iq testlerinin sonuçları kişilerin farkındalıklarını
yükseltmesi açısından önemli olarak değerlendirilse de 2011 yılında
gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar zekanın geliştirilebileceğini ortaya
koyuyor. Beyin insan hayatı boyunca gelişebilen bir organ olduğu ve araştırma
yapılıp üzerine çalışılan konularda yeni nöron bağlantıları kurulabildiği için
Iq değeri de insanın yaşamı boyunca artabiliyor.
Çok zeki kişiler dahi zaman zaman Iq testlerinde istedikleri sonucu alamayabiliyor. Bireylerin test alışkanlığının bulunması ve testlerdeki anlatım üslubuna alışkın olması iq testi sonuçlarını etkileyebiliyor.
Çocuklar İçin IQ Testi Yapmak Doğru Mu?
Ebeveynler çocuklarının diğerlerinden farklı olduğu kanısına
kapıldığında onların çok zeki olduğunu düşünmeye eğilimli oluyorlar. Küçük
çocuklara Iq testi yaptırmak genel bir yol haritası çizilmesi açısından önemli
olsa da 11 yaşından önce gerçekleştirilen zeka testlerinin akademik başarıyı
öngörmede çok anlamlı sonuçlar vermediği biliniyor.
Iq testleri sonuçlarını değerlendirenler birçok parametreyi
hesaba katıyor ve her bireyin gelişiminin farklı şekillerde ilerleyebileceği
gerçeğini sonuçları yorumlamak için kullanıyor. IQ testi sonucu çok zeki olarak
sınıflandırılmayan bir bireyin gelişimi için potansiyeli az diyerek çaba
harcanmaması büyük bir yanlış yapılmasına neden olabiliyor.
IQ testleri sanıldığının aksine bireylerin yaratıcılığını
ölçmek için geçerli veriler sunmuyor. Az önce de belirttiğimiz gibi zekanın
farklı türleri bulunuyor, bu nedenle bireylerin yaratıcılıkları ya da
yetenekleri ile IQ testi sonuçları arasında organik bir bağ bulunmuyor.
IQ testleri tek bir testle ölçümlenemeyecek denli kompleks
ve çok boyutlu bir yapı olma özelliği gösteren zeka ile ilgili genel bir bilgi
vermesi açısından değerli, yine de IQ testi sonuçları bireylerin çok daha
farklı ya da özel olarak nitelendirilmesi için yeterli değil. Çok spesifik
durumlarda bireylerin gelişim alanlarının belirlenmesi açısından zorunluluk
haline gelse de zeka testleri sonuçlarının değişebileceği; eğitim, doğru
yönlendirme ve bireylerin çabalarının onları daha zeki, daha anlayışlı ya da
daha empatik kılabileceği gibi doğruların göz ardı edilmemesi gerekiyor.
