Nasıl Dil Bilimci Olunur?

Hem bireysel hem de kitlesel bir iletişim aracı olan dil, insanları hayvanlardan ayıran en önemli özellik olarak kabul ediliyor. Dilbilim ana dil temel olmak üzere farklı dillerin yapısı, kullanımı ve tarihi ile ilgili araştırmaları ve incelemeleri yapan bilim dalı olarak tanımlanabiliyor. Aslında dilbilim en genel şekli ile dil olgusunu ve yeryüzünde yer alan bütün dilleri tüm yönleri ile inceliyor.  

Dilbilim alanında faaliyet gösteren dilbilimciler, farklı toplumların kullanmakta oldukları temel iletişim biçimi olan dillerin birbirlerinden farklı yanlarını ve birbirleri ile olan benzerliklerini inceliyorlar. İnsan dilinin hem ses hem anlam yönleri ile ilişkili bilgileri elde ediyor ve dil aileleri hakkında araştırmalar yapıyorlar. Elde ettikleri verileri değerlendiriyorlar ve bu değerlendirmeler sonucunda dilin yapısı, kul-lanımı ve tarihi ile ilgili bilgiler oluşturmaya çalışıyorlar.

Dilbilimci olmak isteyen kişilerin üst düzeyde sözel yeteneğe ve güçlü bir hafızaya sahip olmaları gere-kiyor. Dil - edebiyat, sosyoloji, tarih ve arkeoloji gibi alanlara ilgi duyması beklenen dilbilimcilerin bi-limsel araştırmalara meraklı kişiler olması da önem taşıyor.  

Dilbilimciler işlerinin içeriği nedeni ile değişik kültürlere mensup insanlar ile iletişim içerisinde oluyor-lar. Çalışmalarını gerçekleştirirken bolca seyahat etmeleri, belirli sürelerle evlerinden uzak kalmaları ve kendilerininkinden çok farklı kültürlerin içerisinde yaşamaları gerekebiliyor. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi aşamasındaki çalışmalarını ise ofis ortamında gerçekleştirebiliyorlar.

Dilbilimci Olmak İçin İlgili Alanda Eğitiminizi Tamamlamalısınız

Dilbilimci olmak isteyen kişiler; Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Tarih coğrafya Fakültesi’nde ve Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nde dilbilim (Almanca, İngilizce, Fransızca, Batı Dilleri, Doğu Dilleri) bölümlerinde eğitim alabiliyorlar.  

Dilbilimci olmak isteyen ve bu alanda mesleki eğitim alacak kişilerin, Dilbilim (Almanca, Fransızca, İngilizce) alanında eğitime başlayabilmeleri için;

• Lise ya da dengi okullardan mezun olmaları,
• YGS (Yükseköğretime Geçiş Sınavı)’de ve LYS (Lisans Yerleştirme Sınavı)’nda Dilbilim lisans prog-ramı için yeterli Dil-1 puanını almaları,  
• ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi) Tercih Bildirim Formu’nda Dilbilim lisans programı ile ilgili olan en az bir adet yüksek öğretim programını tercih etmiş olmaları gerekiyor.  

Dilbilim (Batı Dilleri) alanında eğitim görmek isteyen kişilerin;

• Lise ya da dengi okullardan mezun olmaları,
• YGS (Yükseköğretime Geçiş Sınavı)’de ve LYS (Lisans Yerleştirme Sınavı)’nda Dilbilim l(Batı Dilleri) lisans programı için yeterli Dil-2 puanını almaları,  
• ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi) Tercih Bildirim Formu’nda Dilbilim (Batı Dilleri) lisans programı ile ilgili olan en az bir adet yüksek öğretim programını tercih etmiş olmaları gereki-yor.

Dilbilim (Doğu Dilleri) alanında eğitim görmek isteyen kişilerin;

• Lise ya da dengi okullardan mezun olmaları,
• YGS (Yükseköğretime Geçiş Sınavı)’de ve LYS (Lisans Yerleştirme Sınavı)’nda Dilbilim (Doğu Dilleri) lisans programı için yeterli Dil-3 puanını almaları,  
• ÖSYM (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi) Tercih Bildirim Formu’nda Dilbilim (Doğu Dilleri) lisans programı ile ilgili olan en az bir adet yüksek öğretim programını tercih etmiş olmaları gereki-yor.

Bu yükseköğrenim alanında eğitim görmek isteyen kişilerden; liselerin Yabancı Dil alanından mezun olanlar, diğer alanlardan mezun olan kişilere göre daha yüksek bir ağırlık puanı elde edebiliyor ve önce-likli olarak yerleştirilebiliyorlar.  

Dilbilimi eğitiminin süresi 4 yıl olup bu süre boyunca öğrenciler; Dilbilimine Giriş, Fonetik, Semantik, Dilin Değişik Açılardan Görünümü, Sentaks, Dünya Dilleri, Dil Aileleri ve Diyalektoloji gibi dersler alı-yorlar. Dilbilimi eğitimi alan öğrenciler lisans programı kapsamında; doğal dillerin yapılarını anlamala-rını sağlayacak olan yöntemleri tanıyorlar. Dilbilimi kuramının temellerini araştırıyor ve bu konu hak-kında detaylı bilgi sahibi oluyorlar. Dilbilimi lisans programlarının ilk yılında genellikle öğrencilerin dilbilimin kavramsal altyapısını tanımasına öncelik veriliyor. Ardından dilbilimsel çözümlemenin temeli olduğu kabul edilen kuramsal dilbilim dersleri öğretiliyor. Sonraki yıllarda da dilbilimdeki çeşitliliği yansıtmaya yönelik dilbilimin değişik alt dalları inceleniyor. Böylece dilbilimci adaylarının eleştirel düşüncenin oluşumu ve dil verisi etmek için kullanılan yöntemlere hâkim olmasının sağlanması hedef-leniyor. Lisans programını tamamlayan dilbilimciler, doğal dilleri modelleyebilmeye hazır hale gelmiş oluyorlar.  

4 yıllık eğitimini başarı ile tamamlayan öğrenciler Lisans Diploması ve Dilbilimci unvanı almaya hak kazanıyorlar.  

Dilbilim eğitimini tamamlayarak mezun olan dilbilimciler; üniversitelerde ve çeşitli araştırma kurumla-rında dilbilimci olarak görev yapabiliyorlar. Öğrenimleri esnasında Türk Dili, Fransızca, Almanca, İngi-lizce gibi filoloji dallarında seçmeli ya da zorunlu dersler alan dilbilimciler ortaöğretim kurumlarında bu alanlarda öğretmenlik de yapabiliyorlar. Üniversitelerde Öğretim Elemanı olarak çalışmayı tercih eden dilbilimciler akademik kariyer yapabiliyorlar.

Dilbilim Neden Önemlidir?

En genel tanımı ile dillerin incelenmesi olan dilbilim, sözcüklerin ve dillerin kökenlerinin,  tarihsel uygulamalarının ve günümüzdeki durumlarının aktarılmasında ve anlaşılmasında oldukça önemli bir rol oynuyor. Bununla birlikte dilbilim yalnızca diller üzerine bir çalışma olmayıp dil; insanın konuşma ve hafıza gelişiminin evrimini ve tarihsel bağlamını da kapsıyor. Konuşmanın yapısı ve anlamı ile yazılı dillerin yanı sıra belirli kelimelerin kullanıldığı bağlamın anlaşılmasında da rol oynuyor. Yabancı dil öğ-renimi esnasında kelime kökenlerinin tarihsel bağlamlara dayandırılması, öğrencilerin bu dili daha iyi anlamasına yardımcı olabiliyor. Bu, özellikle günlük konuşmaların, resmi konuşmaların ve farklı kültür-lerde kelimelerin kullanımı ile ilgili soyut kuralların anlaşılması noktasında büyük katkı sağlıyor. Dilbi-lim aynı zamanda bireylerin bölgesel lehçeleri anlaması konusunda da olumlu etki yaratabiliyor. Öğ-renciler dilbilimi eğitimi sayesinde zaman içerisinde gelişen sözlerin ve cümlelerin kökenlerini belirle-yebiliyorlar. Dilbiliminin aynı zamanda pek çok alt dalı bulunuyor. Bu alt dallar; anlam bilimi, antropolo-jik dil bilimi, bilgisayar dil bilimi, dil belgelemesi, dil bilimi tarihi, dil bilimi ve edebiyat, dil felsefesi, dil kazanımı, dilbilimsel teoriler, edim bilimi, genel dil bilimi, hukuksal dil bilimi, kognitif bilim, matema-tiksel dil bilimi, metin ve külliyat dil bilimi, psikolojik dil bilimi, ses bilgisi, ses bilimi, sinirsel dil bilimi, söylem analizi, söz dizimi, sözlük bilgisi, şekil bilimi, tarihsel dil bilimi, tercüme ve aktarım, tipoloji, toplumsal dil bilimi, uygulamalı dil bilimi ve yazı sistemleri olarak sıralanabiliyor.