Çıktığı andan itibaren tüketicilerin satın alma alışkanlıklarını değiştiren kredi kartları bugün hemen hemen herkesin sahip olduğu bir ödeme aracı konumda. Alışveriş için yeterli bütçesi olmayan, nakit taşımaktan hoşlanmayan ya da nakit avansa ihtiyacı olan milyonlarca kişinin kullanmayı tercih ettiği kredi kartları günün 24 saatinde ekonomiye can veriyor. Son yıllarda yeni özelliklerle donatılan kredi kartları çıkıyor, bankalar kendi kredi kartlarını kullananların sayısını arttırmak için birbirinden cazip kampanyalar düzenliyor. Taksitli alışveriş, belli markalardan indirim, geniş ATM ağı gibi üstünlük kurulabilecek alanlar bankalar tarafından gelişim alanları olarak belirleniyor. Kredi kartı borcu ödeme alternatiflerinin de geliştirilmesi, ödeme talimatı ile saniyeler içerisinde bankaya ödeme yapılabilmesi gibi teknolojik artılar da kredi kartı kullanan kişilerin hayatını kolaylaştırıyor.
Toplumun bir kesiminin ön yargıyla baktığı, diğer bir kesiminin ise vazgeçemediği kredi kartları hakkında hazırladığımız rehber niteliğindeki bu yazımızda kredi kartı ile ilgili sık sorulan sorulara değineceğiz.
Kredi kartı; bankalar tarafından gerekli şartları karşılayan müşterilere, belirli bir süre ve belirli limitler dahilinde kullanılmak üzere verilen ödeme ve borçlanma aracı olarak tanımlanabilir. Kredi kartlarının kullanılabilmesi için kişinin kredi kartının son kullanma tarihinin (bankalar tarafından belirleniyor) geçmemiş olması, kredi kartında limit açığı ve alışveriş yapılacak işletmelerde kredi kartının kullanılabilmesi için POS cihazının bulunması gerekir. Para taşıma zorunluluğunu ortadan kaldıran kredi kartları birçok açıdan avantajlı olsa da, kullanıldıkça kişilerin borç hanesini kabarttığının unutulmaması gerekiyor. Kredi kartları ödemelerinin aksatılması ya da yalnızca asgari ödeme tutarının yatırılması bankadan bankaya değişmekle birlikte belirli bir faiz yüküyle karşılaşılmasına neden olabiliyor. Bu nedenle kredi kartı kullananların kişisel finans yönetimi konusunda uzmanlaşması gerekiyor.
Kredi kartı almak isteyen bireylerin öncelikle hangi bankanın kredi kartını kullanmak istediklerine karar vermeleri gerekiyor. Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar farklı avantajlarla kredi kartlarını kullanmak isteyenlerin dikkatini çekmeye çalışıyor. Geçmiş yıllarda kredi kartı başvuru süreci dahi zorluyken artık her şey gibi kredi kartı başvurusu da kolaylaşıyor. Kredi kartı başvurusu yapmak isteyenlerin tercih ettikleri bankanın internet sitesini kullanma, ATM’ler, şubeler ve mobil bankacılık gibi kanal seçenekleri bulunuyor. Bazı bankalar gelir dökümü isteyebiliyor ancak talep edilen kredi kartı limiti doğrultusunda bu gereklilik esnetilebiliyor.
Kredi kartı alabilmek için 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Kişi henüz reşit değilse aile bireylerinin rızası ile de kredi kartı sahibi olabilir. Kredi kartı almak isteyenlerin kredi notlarının da riskli seviyelerde olmaması şartı aranır. Aynı şekilde geçmiş dönemde kara liste kaydı olan kişilere de bankalar kredi kartı vermez. Kredi kartının limiti belirlenirken kişinin aylık gelirinin en fazla 4 katı olacak şekilde düzenlemeler yapılır. Son yıllarda kredi kartı harcamaları neticesinde oluşan sıkıntılar kredi kartı limitleri ve taksit süreçleri ile ilgili yeni düzenlemelere gidilmesine yol açmıştır.
Kredi kartı kullananların en çok şikayet ettiği konuların başında yıllık olarak kredi kartı ekstresine yansıtılan kredi kartı aidatları geliyor. Kimi müşteriler için kredi kartının iptal edilmesi için önemli bir gerekçe olan kredi kartı aidatları, bankalarla imzalanan kredi kartı sözleşmesi kapsamında yer aldığı takdirde yasallığını koruyor. Üstelik yapılan düzenlemelerle artık her bankanın aidatsız kredi kartı seçeneğini tüketicilere sunması gerekiyor, nitekim kredi kartı almayı düşünenlerin de ilgisi bu kredi kartlarına kayıyor. Fakat aidatsız kredi kartlarında ek puanlar ya da kampanya gibi avantajları genelde bulunmuyor. İstisnaların da olduğunun bilinmesi gerekiyor.
Kredi kartını kullanarak alışveriş yapan ve borcunu geç yatıran kredi kartı sahipleri belirli bir faiz ödemekle yükümlü oluyor. Bankaların kredi kartı sözleşmelerinde belirtilen bu şart ödemesi geciktirilen borcun miktarına göre ciddi rakamlara ulaşabiliyor. En genel şekliyle kredi kartı dönem borcunun asgari ödeme kısmı için gecikme faizi oranlarının TCMB tarafından 3 aylık periyotlarda; kalan kısmı için uygulanacak faiz oranının ise bankalar tarafından belirlendiğini söyleyebiliriz. Bu açıdan her bankanın kredi kartı borcu gecikme faizi oranının değişiklik göstereceği sonucuna varabiliriz. Bu nedenle kredi kartı almayı düşünenlerin karar aşamasında tüm detayları araştırmalarını öneriyoruz.
Mutlaka denk gelmişsinizdir; bazı kredi kartlarının üzerinde VISA, bazılarının MasterCard, bazılarının ise UnionPay ve Discover gibi şirketlerin logoları bulunuyor. İşte bu markalar kredi kartı ödeme sistemlerini belirtiyor. Konunun daha net anlaşılması için TROY, VISA ve Mastercard ödeme sistemleri hakkında kısa bir açıklama yapmak istiyoruz.
Troy: BKM yani Bankalar Arası Kart Merkezi A.Ş. tarafından kurulup işletilen kartlı ödeme sistemi olan TROY 2016 yılından bu yana BDDK izni ile kullanılabiliyor. VakıfBank, Türkiye İş Bankası, QNB Finansbank, Akbank, HALKBANK, TEB ve Alternatif Bank tarafından sunulan TROY ile Türkiye’deki bütün POS cihazlarından ve ATM’lerden işlem yapılabiliyor. ATM haricinde internet üzerinde de TROY logolu kredi kartları kullanılabiliyor.
VISA: Avrupa başta olmak üzere dünya genelinde birçok ülkede geçerliliği bulunan VISA kartlar, Visa Europe tarafından piyasaya sürülmektedir. Ödeme sistemlerinde uzmanlaşan VISA markasının en büyük rakibi de tahmin ettiğiniz üzere Mastercard firmasıdır.
MASTERCARD: 1966 yılında ABD’de kurulan Mastercard, tüketicilerine kart ve kredi kartı ödeme sistemleri sunmaktadır. Piyasanın lideri konumunda olan Mastercard Türkiye’de de yaygınlıkla kullanılmaktadır.
Geçmişte yalnızca fiziksel alışverişler sırasında kullanılabilen kredi kartlarının işlevleri zaman içerisinde çeşitlenmiştir. Kredi kartı kullanıcıları POS cihazına sahip olan tüm işletmelerden alışveriş yapabilirler. İnternet bankacılığını ya da online ödeme sistemi barındıran kurumların sitelerinden satın alma gerçekleştirebilirler. Kredi kartı kullananlar birçok vergi ödemesini ve belediyelere yapılması gereken ödemeleri kredi kartları ile çözebilirler. Aynı zamanda kredi kartı kullanarak ATM’lerden nakit avans da çekilebilir.
Bankalar kendi kredi kartlarının kullanım oranını arttırmak üzere çeşitli kurumlarla ve şirketlerle anlaşma yaparlar. Müşterilere ayrıcalık sunmak ve kendilerini özel hissetmelerini sağlamak için de gerçekleştirilen kampanyalar sayesinde tüketicilere “kredi kartımı kullan” mesajı iletirler. Nitekim banka reklamlarında da sıklıkla tekrar edildiği üzere bugün otellerden seyahat şirketlerine, kitapçılardan sinemalara, giyim firmalarından oto bakım firmalarına kadar birçok şirket bankalarla iş birliği halindedir. Bankaların düzenlediği kampanyalardan bazılarına sadece o bankanın kredi kartına sahip olunduğu için yararlanılabilirken bazı özel kampanyalar aylık belirli bir harcama yaptıktan sonra aktif olabilir. Özellikle benzin istasyonlarında geçerli kredi kartı kampanyalarını, harcadıkça kazandıran kampanya duyurularını bu örneğe dahil edebiliriz.
Kredi kartı limitleri kişilerin gelir düzeyine ve kredi notlarına göre şekillendirilebilir. Kredi kartı yönetmeliği çıkarıldıktan sonra ilk defa kredi kartı sahibi olacakların aylık gelirinin 2 katı kredi kartı limitine sahip olması gerekir. Bu kısıt ilk yıl için geçerlidir, sonraki yıllarda limit aylık gelirin 4 katına kadar arttırılabilir.
Kredi kartı minimum ödeme olarak da bilinen asgari ödeme; tüketicilerin dönem borçları miktarına göre değişebilir. Kredi kartının kullanımının devam edebilmesi adına en düşük ücret belirlenir ve tüketiciler bu ödemeyi yapmadıkları (üst üste 3 ay ya da bankaların belirlediği kriterler doğrultusunda) takdirde kredi kartlarında limit olsa dahi kredi kartlarını kullanarak ödeme gerçekleştiremezler. 2019 yılında yapılan değişiklikle birlikte kredi kartı asgari ödeme tutarı hesaplama yöntemi ve oranı değişikliğe uğramıştır. Yapılan yeni düzenleme kapsamında asgari ücret dönem borcunun %30’undan az olamaz ve yeni bir kredi kartı alınması söz konusuyla kullanımın başladığı andan itibaren 1 senelik süre zarfından %40 olarak hesaplanır.
Evet, kredi kartı ödemelerinin düzenli olup olmadığı, tüketicilerin her ay dönem borcunun ne kadarlık bir kısmını ödediği, geçmiş yıllarda kara listeye giren kredi kartının olup olmadığı gibi değişkenler bireylerin kredi notları üzerinde etkilidir. Kredi notu düşük olan bireyler hem yeni kart alımlarında hem de kredi çekme talepleri olduğunda sıkıntı yaşayabilirler.
Kredi kartlarının kullanımına ilişkin mevzuatlar kapsamında üst üste 3 asgari ödeme yapılmadığı takdirde kredi kartı kullanıma kapatılır. Bir takvim yılı dahilinde asgari ödeme 3 kere geç yapıldığı takdirde ise kredi kartı nakit kullanımı bloke edilir. Ancak burada hassas bir nokta vardır, kredi kartlarının kullanıma kapatılması bankaların inisiyatifindedir. Diğer bir deyişle banka müşterilerinin kredi kartlarını 2 asgari ödemenin yapılmaması halinde de kartı kullanıma kapatabilir.
Kredi kartı ödemeleri eskiye oranla çok çeşitli kanallardan yapılabilmektedir. Dileyen banka müşterileri kredi kartı ödemelerini geleneksel yöntemlerle yani ATM’den, çağrı merkezi aracılığı ile ya da şubelerden gerçekleştirebilirler. Dileyenler mobil bankacılığı kullanabilirler, dileyenler başka bankadaki hesaplarından EFT gerçekleştirebilirler. Banka hesaplarından otomatik ödeme talimatı ile de kredi kartı borcunu ödeyen birçok kişi bulunur. Kredi kartı dönem borcu ödeme şeklini bireyler kendi koşullarını değerlendirerek tercih edebilirler.
Kredi kartı kullananların da kullanmayı düşünenlerin de aklındaki en önemli sorulardan biri ile karşınızdayız. Kredi kartı borcu ödenmediği takdirde, bu ilk seferlik bir aksamaysa tüketiciler ciddi bir yaptırımla karşılaşmazlar. Ancak birey 1 takvim yılı dahilinde asgari tutar ödemesini 3 kez geciktirdiğinde kredi kartı nakit kullanma opsiyonu iptal edilir.
❗
UYARI
Asgari ödeme 3 kez art arda yapılmazsa kredi kartı kullanıma kapatılır. Yasal takip süreci ile ilgili de şunları belirtebiliriz; kredi kartı asgari ödemesi iki kere üst üste yapılmadığında bankalar yasal takip başlatabilir.
Bu süreçte müşterilerinin ödeme yapması için sık sık bildirimler yapılır ve dönem borcu 3 kere ödenmediğinde icra işlemleri başlatılır. Kredi kartı sahipleri 2 kere üst üste asgari dönem borcunu kapamaması durumunda banka yasal işlem yapabilecek olsa dahi yasal takip sürecinin devreye girmesi için kredi kartı sahiplerinin 90 günlük bir zamanı bulunduğunun bilinmesi gerekiyor. Son bir hatırlatma, yasal takip süreci başladığında ve dosya avukatlara devredildiğinde kredi kartı sahiplerinin kredi kartı borçlarına avukat ve icra masrafları da ekleniyor. Kredi kartı sahipleri bu aşamada pazarlık sürecine girebilse de ek masraflarla yüzleşmek zorunda kalıyor.
Kişi sigortalı olarak çalışıyor ve resmi bir gelir elde ediyorsa bankalar yasal takip süreci başladıktan sonra kişinin maaşının maksimum %25’lik kısmına haciz getirebiliyor. Maaşın tamamının bireyin elinden alınması gibi bir sürecin yasal olmadığının ve bireylerin itiraz haklarının bulunduğunun unutulmaması gerekiyor.
Kredi kartı kullanıcılarını tedirgin eden bu sorunun yanıtı “hayır” olarak verilebilir. Kredi kartı sözleşmesinde kişinin ailesinin, eşinin ya da akrabasının kefillik imzası bulunmuyorsa kişinin kredi kartı borcu nedeniyle diğer hiç kimsenin malına ya da maaşına haciz gelmesi mümkün değildir.
Kredi kartının kaybolması özellikle de yüksek bir limit söz konusuyla tam bir kabusa dönüşebilir. Kredi kartını kaybettiğini ya da çaldırdığını düşünen kişilerin öncelikle kullanılabilir bir limit olup olmadığından emin olması gerekiyor. Bu süreçte kredi kartının ait olduğu bankanın çağrı merkezinin aranması, kayıp ya da çalıntı bildiriminin yapılması öneriliyor. Kartın kaybolduğunu fark eden bireyler anında bankayı aradıkları takdirde yapmadıkları harcamalardan sorumlu tutulma ihtimalini ortadan kaldırabiliyor. Kredi kartı kayıp çalıntı bildirimi yapıldıktan sonra bankalar yeni kart gönderiyor. Tabii, bu oldukça iyimser bir senaryo olarak değerlendirilebilir. Kimi zaman kartın kaybolduğu geç fark edilebilir ve bu sürede kredi kartı çoktan kullanılmış olabilir. İşte bu noktada bankalar itiraz formunun gönderilmesini isteyebilir ve hukuki işlemin başlatılması gerekebilir. Bu nedenle de kredi kartı şifrelerinin çok çok iyi belirlenmesi, kimseye iletilmemesi ve sağa sola not alınmaması önerilir.
Kredi kartı bilinçli kullanıldığı takdirde birçok avantajı da beraberinde getirir.
✔️ Kredi kartı harcamalarının tamamı kayıt altındadır ve dönem sonunda gönderilen ekstreler sayesinde kişi dönem boyunca kredi kartı ile yaptığı tüm harcamaları görüp analiz edebilir. Kişisel finans yönetimi noktasında çok büyük bir bilgi kaynağı olan kredi kartları kişinin tasarruf etmek istediği noktada etkisini hissettirir. Kredi kartı ekstreleri sayesinde kişi haberi olmaksızın bir harcama yapılıp yapılmadığını da öğrenebilir.
✔️ Kredi kartı kullanımının en büyük avantajlarından biri de nakit taşıma ihtiyacını ortadan kaldırmasıdır. Para kaybeden bir toplum olduğumuz için kredi kartı yanımızdayken hem tüm harcamalarımızı sorunsuz bir şekilde yapabiliyoruz hem de istenmeyen durumlardan uzaklaşabiliyoruz.
✔️ Kredi kartı kullanımının bir diğer avantajı da bankadan bankaya değişmekle birlikte farklı ödüller, para puanlar ve kampanyalar fırsatlarını yakalamaktır. Kredi kartlarını kullananlar banka müşterilerine özel indirimler kazanabilirler ve hatta uçak bileti maliyetlerini dahi azaltabilirler.
✔️ Kredi kartı kullanımı alışveriş özgürlüğü sunar. Sabit bir maaşla geçinen kişiler yüksek tutarlı alışveriş yapmak istediklerinde kredi kartlarının avantajlarını yaşayabilirler. İşte bu avantaj aynı zamanda kredi kartlarının en büyük dezavantajı olarak da düşünülebilir. Harcama bütçesini ayarlayamayan, ödemeleri yapıp yapamayacağını tartmadan kart kullanmaya karar veren kişiler giderek artan asgari dönem borçlarının altında ezilebilirler. Yine de kredi kartlarının taksitli alışveriş imkanı sunması göz ardı edilmemesi gereken bir avantaj olarak değerlendirilebilir.
✔️ Kredi kartı kullanıcıları satın aldıkları her ürünün kaydını yaptırırlar. Garanti süresi dahilinde aldıkları üründe bir sorun çıktığı takdirde kredi kartı ekstresi fatura yerine geçer ve bireyler haklarını talep edebilirler.
❗ Kredi kartı limitinin olması harcama yapılması gerektiği anlamına gelmez, kredi kartı limiti gereksiz yere doldurulmamalıdır.
❗ Kredi kartı güvenliği çok önemlidir, kredi kartı şifresinin kimseyle paylaşılmaması gerekir. “Kimse” olarak nitelendirilen kesime aile bireyleri de dahildir.
❗ Kredi kartı dönem borcu mümkün olduğunca tamamen ödenmelidir. Faiz yaptırımına girmemek için yalnızca asgari dönem borcunu ödememeye gayret edilmelidir.
❗ Alım gücü uygun olmadığında kredi kartı kullanmaktan kaçınılmalıdır, gerekirse istekler de ihtiyaçlar da ertelenmelidir. Spesifik bir durum yoksa maddi olanaklarda bir değişme olmayacağı için kredi kartı ödemeleri kısa sürede kısır döngüye girebilir.
❗ Kredi kartları hem işletmelerde hem de online platformlarda kullanılabilir. İnternet üzerinden kredi kartıyla alışveriş yapan kişilerin güvenliklerinden emin olmaları gerekir. Güvenli olmayan sitelerden kesinlikle kredi kartı ile alışveriş yapılmamalıdır.
❗ Kredi kartı kullanıcılarının hesap kesim dönemlerini ve dönem borçlarının son ödeme tarihlerini bilmesi gerekir. Farkında olmadan ödemesi geciktirilen kredi kartları faiz ödeme zorunluluğu ortaya çıkarabilir.
❗ Kullanılan kredi kartına özel bir kampanya düzenleniyorsa ve o kampanyaya katılmak isteniyorsa kampanya şartları iyice araştırılmalıdır. Bazı kampanyalar harcadıkça kazandırıyor ya da harcama sözü ile devreye giriyor olabilir. Tüketicilerin bu konuda bilinçli olması gerekir.
❗ Kredi kartı kullanarak nakit avans çekmek isteyenlerin bir kere daha düşünmesi gerekir. Çok acil durumlarda ilaç gibi gelen nakit avansların geri ödemesinde yüksek faiz şartları bulunabilir. Bu nedenle nakit avans çekmeden önce bankaların nakit avans faizlerinin öğrenilmesi gerekir.
❗ Kredi kartı kullanan herkesin kredi kartı başvurusu sırasında imzaladığı sözleşmeyi okuması gerekir. Her ne kadar bankalar denetime tabi olsa da yasal işlem süreci gibi önemli konularda inisiyatif alabilirler.
❗ Kredi kartı yıllık aidatları konusunda bilinçlenmek gerekir. Her banka bu aidat ödemesini talep etmeyebilir, bazıları ise sundukları hizmetlere ek olarak yüksek rakamlar şart koyabilirler. Bu aşamada tüketicilerin ihtiyaçlarını ve beklentilerini analiz etmesi gerekirse kredi kartı hizmeti aldıkları banka tercihlerini sorgulamaları önerilir.
❗ Kredi kartı kullanıcıları aynı anda çok sayıda kredi kartı kullanmamalıdır. Kontrol kaybedildiğinde tüm kredi kartları borçları ile yüzleşmek zorunda kalınabilir. Aynı ay içerisinde birden fazla ekstre ödemesi aile bütçesine ciddi bir yük haline gelebilir.
Kredi Kartı Kategorisinden En Popüler İçerikler
Kredi kartı borcu bir türlü bitmeyenlerden misiniz? Her…
Kredi kartı günümüzde tercih edilen en yaygın ödeme…
Kredi kartı başvurusu yapmadan önce süreç hakkında bilgi…
Kredi kartı borç yapılandırması nasıl yapılır? Bu süreçte…
Ticari kredi kartı artık şirketler için neredeyse bir…