Ortadoğu’da doğan ve buradan tüm dünyaya yayılan filografi yapımı zor bir sanattır. Çiviyle telin aşkı olarak da tanımlanan filografi sanatı, bir kumaş ile kaplanan ahşabın üzerine çakılan çivilerin arasından tel ile belirli örgü tekniklerinin kullanılması ile yapılan bir el sanatıdır. 17 farklı örgü tekniği kullanılabilen bu sanat ile hayalinizde canlandırdığınız her motifi yapabilirsiniz.
İnce bir ustalık ve sabır gerektiren bu sanatın ürünleri yüksek satış fiyatları ile bu işten gelir elde etmek isteyen kişiler tarafından büyük rağbet görüyor. Bu nedenle de filografi ek gelir için biçilmiş kaftan olarak değerlendiriliyor.
Filografi Nasıl Yapılır?
Öncelikle uygulanacak olan desene karar verilir. Yapılacak olan tabloya uygun ölçüde ve üzerine çivi çakılabilecek yumuşaklıkta bir tahta temin edilir. Desenin kendini göstermesi için tablo ile aynı ebatta olmamasına ve kenarlarında biraz boşluk kalmasına özen gösterilir. En az 4 kenardan da 10-15 cm boşluk bırakılması daha güzel bir çalışma elde edilebilmesi için önerilir.
Genellikle kavak ağacından yapılan plakalar alınarak bunlar istenilen ebatlarda kestirilebilir. Ardından tahta zemin kumaş ile kaplanır. Tabloların alt zemini genellikle kadife ya da deri kumaş ile kaplanır. Seçilen kumaş parçası tahtanın arkasından zımba yardımı ile zeminin düz olacağı şekilde çektirerek zımbalanır. Zeminin üzeri çok gergin bir şekilde kaplanmalıdır. Çivi ile tabloda kullanılacak desen istenilen ölçüde büyütülür ya da kağıda çizilir. Ardından desenin bulunduğu kağıt zemine bantlanarak sabitlenir. Kağıdın üzerinden çiviler çakılarak model belirlenir. Modelin net bir şekilde belli olması için çiviler çok düzgün çakılmalıdır.
Tüm çivilerin aynı boyda ve dik durumda olması önemlidir. Ayrıca çivi aralıkları da eşit ve tel örebilecek genişlikte olmalıdır. Çivilerin paslanmaması için gümüş, bakır ya da altın renginde demir çivi boyası kullanılır. Kuruduktan sonra yeniden boyanır ve bu işlem 3 kez tekrarlanır. Aksi takdirde tek kat boya çividen atabilir ve görünümü bozabilir. Çiviler boyandıktan sonra koruyuculuk vermesi için metal cilası uygulanır. Boyama işlemleri tamamlanınca tablonun zemininde yer alan ve modelin çizildiği kağıt tablodan çıkarılır. Çıkarma işleminde çuvaldız kullanılabilir. Kağıt çıkarıldıktan sonra çivilerin altında hiç kağıt parçası kalmamalıdır.
Tel Sarma Teknikleri Nelerdir?
Zemin Katı Filografi Örgü Teknikleri: Yapılacak olan tablonun telleri belirlenen modele göre seçilir. Modeldeki renkler dikkate alınarak hangi renk nerede ise o rengin olduğu yerin zemini o renk yapılır. Zemin örgüsü karşılıklı iki çivi arası enine olacak şekilde ara boşluklar ile yapılır. Karşılıklı çiviler ise çapraz örgü ile örülür. Bu şekilde yapılan örme işlemi sayesinde üst örgü alta doğru gitmez ve üst örgü örüldükten sonra aralardan alt zemin görülmez. Yani altta koruyucu zemin hazırlanmış olur.
Karşılıklı örülen çivi aralıkları kısa olduğundan örgü kendini göstermez. Bu nedenle kısa aralıklarla örülen örgüler yalnızca alt zemini kaplamada kullanılır. Üst örgüler mümkün olduğunca uzunlamasına ve karşılıklı çiviler ile yapılır. Yani düz bir şekilde uzunlamasına örülür. Kimi zaman ileri örme teknikleri arasında yer alan tel çevirerek örülen örgünün üzerinden verevler yapılabilir. Bu örgüler en az on kat olarak yapılır. Bunun nedeni örgünün kalınlaşarak daha tok ve düzgün durmasının sağlanmasıdır. Üst örgü ne kadar çok kat üzerine yapılırsa tablo o kadar düzgün ve tok durur.
Malzemeler Nereden Temin Edilir?
En zor bulunan filografi teli ve çivisidir. Çünkü satılan her malzeme bu sanat için uygun değildir. Verilen emek sonucu kaliteli çalışmalar ortaya çıkarılması için en iyi malzemeler seçilmelidir.
Internet üzerinde bu malzemelerin satışını yapan bazı siteler de bulunur. Ancak internet üzerinden alışveriş yapılırken malzemeler görülemediği için alınacak malzemelerin kalitesi konusunda dikkatli olunması mümkünse daha önce o sitelerden alışveriş yapmış olan kişiler ile iletişim kurulması önerilir. İnternette ayrıca set halinde satılan filografi malzemeleri de yer alır. Özellikle küçük yerleşim yerlerinde bu tarz malzemelerin temini konusunda sıkıntı yaşayan kişiler için internet alışverişi tercih edilebilir. Bazı şehirlerde yer alan Halk Eğitimi Merkezleri’nde filografi dersleri verilir. Bu dersleri veren öğretmenler ile iletişime geçilerek de malzeme temini konusunda destek alınabilir.
Filografi Malzeme Fiyatları
Filografi sanatında kullanılacak olan malzemelerin fiyatları malzemenin alındığı yere ya da malzemenin kalitesine göre değişiklik gösterebilir. Filografi malzeme fiyatları ile internet üzerinden ya da filografi malzemesi satan yerler ile iletişime geçilerek bilgi edinmek mümkündür. Ancak ortalama olarak 300-350 TL civarında bir sermaye ile filografi çalışmalarına başlanılabilir. Yatırılan sermaye ile bu sanatın örneklerinin satış rakamları kıyaslanırsa filografinin ne kadar karlı bir iş fikri olduğu da görülür. Filografi sanatı ile ilgilenen kişiler ürünlerini turistik ve hediyelik eşya satan işletmelere satabilecekleri gibi aynı zamanda sosyal medya hesabı ya da kişisel web sitesi açarak kendi adlarına da satabilirler.
Filografi Sanatı ile İlgili Bilinmesi Gerekenler
Filografi yapımındaki en önemli nokta örgünün gerdirilerek yapılmasıdır. Tabloların bol örülmesi zamanla tellerin çivilerden çıkmasına ve tablonun bozulmasına neden olur. Telin elle çekilmesi ve çiviler üzerinden geçirilmesi gerekir. Çiviler üzerinden tel geçirilirken büyük boy çuvaldız yardımı ile geçirilmelidir. Böylece tel çok daha rahat takılır.