Her işletme için iş planı şart olmayabilir. Özellikle teknolojinin ve değişimin bu kadar ilerlediği zamanlarda şartlar ve etmenler haftalık ölçekte bile değişirken, bir planı kağıda yazarak dondurmak ne kadar işe yarayacak bilemeyiz. Artık işletmeler için iş planları neredeyse aylık ölçekte güncellenmeli. Ayrıca Google, Facebook, Amazon gibi bir çok firma yolun başındayken bir iş planına sahip değildi.
Bir iş planı size işiniz hakkında bir üst ve net görüş imkanı sunar. İşiniz için bir beyin fırtınası tekniği olarak kullanılabilir ve sonuçta fikirler uçar ama yazılar kalır. Bizim ülkemizde insanlar konuşmak konusunda çok yetenekli olsalar da iş eline kalemi alıp bir şeyleri not almaya geldiğinde herkesin aklı durur. Sözer ve fikirler birden kesilir. Sadece elinizde bir kalem ve kağıt ile düşünme egzersizi yapmak için bile olsa bir iş planı siz ve işiniz için faydalı olacaktır.
Ayrıca Kosgeb gibi kurumlar işiniz için bir plan isteyebilirler. Bu tip spesifik iş planları kurumlar tarafından belirlenen özel şartlar içerebilirler.
Genel manada bir iş planı hazırlamak için üzerinde düşünmeniz ve notlar almanız gereken adımları aşağıda sıraladık. Bu başlıkları tamamladığınızda bir iş planını yazmayı da tamamlamış olacaksınız.
Ana Hatları İle İş Planı Hazırlamak
Aşağıdaki başlıklar üzerinde elinizde bir kalem ve kağıt varken düşünün, notlar alın. Notlarınız hakkında daha geniş açıklamalar yazmak için daha sonra vakit ayırabilirsiniz. Aşağıdaki başlıklar ana hatları ile bir iş planının iskeletini size oluşturacaktır. Daha sonra kendi fikirleriniz ile bu ana hatları zenginleştirmek sizin elinizde olacak.
1. Yönetici Özeti
Yönetici özeti iş planınızın giriş kısmı olsa da genel bilgiler içerdiği için genellikle en son yazılan kısımdır. Bu kısımda işiniz, ürün ve hizmetleriniz hakkında genel bilgiler verebilir, yönetim, iş akış anlayışınızdan bahsedebilirsiniz.
Eğer bir yatırım sunumu için iş planı hazırlıyorsanız, yatırımcıların dikkatle okuyacakları ilk bölüm burası olacaktır. Onun için bu bölümün kusursuz olmasına dikkat edin. Çoğu kişinin yaptığı gibi bu bölümü yazmayı en sona ertelemek mantıklı olabilir.
2. İş Tanımı
Ürün veya hizmetinizin nasıl bir çözüm sunduğundan bahsedin ve potansiyel müşteri tanımını dahil olmak üzere, işiniz ve işletmeniz hakkında bilgi verin. Ayrıca, trendler, sektördeki önemli oyuncular ve sektördeki tahmini satışlar dahil olmak üzere, işletmenizin parçası olacağı sektöre genel bir bakış da ekleyebilirsiniz. Bu işletmeye genel bakış bölümü, sizin veya ekibinizin uzmanlığının yanı sıra, rekabet avantajınız da dahil olmak üzere, işletmenizin sektördeki yerini özetlemelidir.
3. Pazar Analizi
Bu bölüm sizin müşterilerinizi tanımanızı sağlayacağı için en önemli bölümüdür. Pazar analizinde, coğrafi konum, demografi, hedef pazarınızın ihtiyaçları ve bu ihtiyaçların şu anda nasıl karşılandığı dahil olmak üzere ürün veya hizmetiniz için birincil hedef pazarı araştırırsınız.Buradaki amacınız, mal ve / veya hizmetlerinizi satmayı planladığınız kişiler hakkında kapsamlı bilgi sahibi olmaktır. Böylece, mallarınızın ve / veya hizmetlerinizin ne kadarını satın alabilecekleri konusunda bilinçli tahminlerde bulunabilirsiniz.
4. Rekabet Analizi
Bu bölümde sektörel rekabetinizi analiz edecek, rakipleriniz arasından nasıl sıyrılacağınızı belirleyecek, doğrudan ve dolaylı rakiplerinizi analiz edeceksiniz. Rakiplerinizin sizin hedef pazarınızdaki başarılarını değerlendireceksiniz. Ayrıca hedef pazarınıza girmenizi engelleyecek sorunları nasıl aşacağınızı belirleyeceksiniz. İşletmeniz için bir yatırım sunumu hazırlıyorsanız, iş planınızın bu kısmı yatırımcılar için sizin sektördeki potansiyel durumunuzu değerlendirmeye yarayacaktır.
5. Satış ve Pazarlama Planınız
Satış ve pazarlama bölümü, satış stratejinizin, fiyatlandırma planınızın, önerilen reklam ve tanıtım faaliyetlerinin ve ürün veya hizmet avantajlarının ayrıntılı bir açıklamasını sunar. İşletmenizin benzersiz satış teklifini özetleyin, mallarınızı ve / veya hizmetlerinizi nasıl pazara sunacağınızı ve insanları bunları satın almaya nasıl ikna edeceğinizi açıklayın. Bu bölüm insanların sizden neden alışveriş yapacağını açıklayan bölüm olmalıdır.
6. Yönetim Planı
Bu bölüm işletmenizin nasıl yönetileceğini açıklayacağınız bölümdür. İşletmenizin iö kaynaklarını, departmanlarını ve yönetim planını bu bölümde açıklayın. Yönetim ekibinizdeki her kişinin işletmeye getirdiği deneyim veya özel becerileri ekleyin. İş planınızın amacı finansman elde etmekse, yönetim planınızın yönetim kaynağı olarak bir danışma kurulu içerdiğinden emin olmak akıllıca olacaktır.
7. İşletme Planı
İşletim planı, işletmenizin nasıl yürütüleceği hakkında bilgiler verir. İşletmenizin fiziksel konumu, tesisleri ve ekipmanı, ihtiyaç duyulan çalışanlar, envanter gereksinimleri, tedarikçiler ve üretim sürecinin açıklaması gibi işletme ayrıntılarının bir açıklamasını içerir.
8. Finansal Plan
Bir işe başlamak genellikle kar elde etmek amaçlıdır ve bu nedenle mevcut finans, fonlama ihtiyaçları ve öngörülen gelir konusunda sağlam bir fikir sahibi olmak önemlidir. Finansal bölümde, fonlama gereksinimlerinizin, ayrıntılı finansal tablolarınızın ve finansal tablo analizinizin bir açıklaması gerekir. İş planının bu kısmı, herhangi bir işletmenin üç ana finansal belgesini sunacağınız yerdir; bilanço, gelir tablosu ve nakit akışı tablosu ya da yeni bir işletme için nakit akışı beklentisi.
9. Ekler ve Belgeler
Yukarıdaki bilgilere ilave olarak, iş planınızın sonunda; ürün resimlerinizi, pazarlama öğelerinizi, marka belgelerinizi, patent ve fikri mülkiyet haklarını gösterir belgelerinizi ilave etmek isteyebilirsiniz.
İş Planı İçin Format Belirlemek
İş planı için hazır bir fotmat yoktur. Genelde yönetici sunumu önde gelir. Bu plan işiniz için nasıl faydalı olacaksa o sıralama ve format ile hazırlayın. Piyasalarla ilgili tüm materyaller (Sektöre Genel Bakış, Pazarlama Analizi, Rekabet Analizi ve Pazarlama Planı) gibi tüm benzer içeriğin bir arada olmasına yardımcı olabilir.
Eğer bir yatırımcı için sunum hazırlıyorsanız, planınız içinde finansal tablolar ve yönetim bölümü önemli olacaktır.
Ayrıca iş planınız için bir içindekiler kısmı hazırlamak okuyucuya fayda sağlayabilir.
İş Planının Görsel Tasarımı
İş planınız okunmak içindir. Tasarımda rahat okunmayı sağlamak için yeterinc beyaz alan bıraktığınızdan ve okunaklı bir yazı karakteri seçtiğinizden emin olmalısınız. Eğer yatırımcılar için bir iş planı hazırlıyorsanız, iş planınız ciddi ve resmi bir belgedir.
Yazım hataları ve anlatım bozuklukları konusunda dikkatli olun. İş planınızı bir arkadaşınıza okutun. Siz de sesli okumayı deneyin ve zor telaffuz ettiğiniz kısımlarda kelimeleri ve noktalama işaretlerini değiştirmeyi düşünün.
Basılı bir kopya alarak ciltletin. İş planınız içinize sinene kadar henüz hazır olmamış demektir.
