Henüz yolun başında olan girişimci, yüksek potansiyele sahip bir fikre sahip olsa dahi birçok engeli aşmak zorunda kalır. En basitinden fikrini reelleştirmek ve bu fikirden para kazanabilmek için sermayeye gereksinim duyar. Bu noktada da devreye “melek yatırımcı” ya da melek yatırımcılık konsepti girer. Melek yatırımcı potansiyel gördüğü bir iş fikrine hem sermaye hem de deneyim aktarımı yoluyla yatırım yapabilir. Yatırım yaptıktan belli bir zaman geçtikten sonra hisselerini devreder ve karlılığının tadını çıkarırken girişimci kendi işinin daha iyi bir noktaya gelmesinin avantajlarını yaşar.

Melek Yatırımcı Kimdir?

Melek yatırımcı, yüksek risk ve aynı zamanda yüksek büyüme potansiyeli içeren işletmelere kuruluşlarının erken dönemlerinde fon sağlayan yatırımcılar olarak tanımlanabilir. Melek yatırımcılar girişimcilere azınlık hisse satın alarak destek olma ve projeden 2 ila 7 senelik bir süreç sonunda ayrılma prensibiyle hareket eder. Melek yatırımcılık kavramı dünya genelinde oldukça yaygındır ve artık Türkiye’de de değer bulmaya başlamıştır. T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı melek yatırımcılık faaliyetlerini teşvik etmek amacıyla “Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik” çıkarmıştır. Yönetmelik kapsamında melek yatırımcılık kavramı; işletmelerin kurulum aşamasında girişimcilere hem sermaye hem de deneyim aktarılması olarak geniş bir yelpazede ele alınmıştır.

Melek Yatırımcılık Nedir?

Melek yatırımcılık özünde iyilik barındıran bir kavram olarak lanse edilir. Sermayeye, deneyime ya da iş ağına ihtiyaç duyan girişimcilerin desteklenerek başarılı start upların kurulmasını hedefleyen melek yatırımcılar aynı zamanda para kazanırlar, yeni sektörlere girerler, girişimcilik ekosistemine deneyimlerini eklerler, farklı firmaların parçası olabilirler ve yeni bir işle uğraşmanın heyecanını yaşayabilirler.

Melek yatırımcılar sayesinde girişimciler şirketlerinin faaliyetlerini iyileştirebilirler ve ihtiyaç duydukları sermayeyi de bulduklarından gelecek vadeden projelerini hayata geçirebilirler. Melek yatırımcı ağlarına katılan ve projelerini tanıtan girişimciler kısa sürede birden fazla melek yatırımcı ile görüşerek talep ettikleri bireysel katılım sermayesi hakkında netleşebilirler.

Melek Yatırımcılık Ağları Nelerdir?

Dünya genelinde uzun süredir işleyen melek yatırımcılık sistemi Türkiye’de göreceli olarak daha yeni yeni ele alınmaya başlamıştır. Girişimcilik özelinde sağlanan desteklerle devletin de girişimcilik ekosistemine özel ilgi göstermesi melek yatırımcılar için de bir fırsat olarak değerlendirilmiştir. Türkiye’de hali hazırda aktif olan melek yatırım ağları arasında Galata Business Angels, ŞirketOrtağım, TRAngels Melek Yatırım Ağı, İstanbul Startup Angels, Keiretsu Forum Türkiye, EGİAD Melekleri, Telos Angels İstanbul gibi şirketler ön plana çıkmaktadır. Bu ağlara ek olarak TEB bankası da Melek Yatırım Platformu kurmuştur. Melek yatırım yapmak isteyen sermaye ve deneyim sahibi yatırımcılarla işletmeleri için yatırım almak isteyen girişimcileri bir araya getiren TEB, hem melek yatırımcılar hem de girişimciler için yönetmelik, hukuk ve vergi ile ilgili konularda danışmanlık sağlamaktadır.

Melek Yatırım Ağları Nasıl İşler?

Melek yatırımcı ve girişimci açısından birçok fayda sunan melek yatırım ağları; melek yatırımcılar ile girişimcileri bir araya getirmek amacıyla kurulan platformlardır. Bu platformlarda girişimciler projelerini anlatırlar ve kendilerini destekleyecek melek yatırımcılara ulaşmak isterler. Aynı şekilde melek yatırımcılar da büyüme potansiyeli barındıran iş fikirlerine kolay bir şekilde erişebilirler. Projesi beğenilen girişimci ve melek yatırımcı melek yatırım platformları sayesinde bir araya getirilebilir; böylelikle gelecekte iş ortaklarına dönüşmelerinin ilk adımı atılabilir.

Bireysel Katılım Sermayesi (BKS) Nedir?

2013 yılında Resmi Gazete’de “Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik” yayımlandığından bahsetmiştik. Bu yönetmelikte melek yatırımcı kavramı bireysel katılım yatırımcısı olarak tanımlanmıştır. BKY olabilmek için gerekli şartlar da yine aynı yönetmelikte belirlenmiştir. Türkiye’de Bireysel Katılım Yatırımcısı yani melek yatırımcı olabilmek için BKY lisansı alınması gerekir. Hazine Müsteşarlığı bu lisansın alınabilmesi için servet ve tecrübe kriterlerinin yerine gelmesini şart koşmaktadır. BKY lisansı almaya hak kazanan melek yatırımcılar 5 yıllık süre ile lisansa sahip olurlar ve sonrasında talep ettikleri takdirde, kriterleri karşılamaları şartıyla lisans yenilenir. Yalnızca Türkiye’de geçerli olan bu lisans melek yatırımcılara gelir vergisi üzerinden teşvik verilmesini sağlar.

Melek Yatırımcılık Avantajları

Melek yatırımcılık iş modeli sayesinde girişimciler erken aşamada yatırım süreçleri ile kaygılarından kurtulabilirler ve iş fikirlerine odaklanarak potansiyellerini arttırabilirler. Melek yatırımcılar hali hazırda yüksek risk ve yüksek büyüme potansiyeli olan bir işe yatırım yaptıklarının bilincinde oldukları için girişimcilerin risklerini azaltırlar.

Melek yatırımcılar girişimcilere borç vermezler, diğer bir deyişle belirli bir süre sonra girişimciler aldıkları yatırımı geri ödemek zorunda değildir. Melek yatırımcılar projenin başarıya ulaşması için tüm imkanlarını seferber ederler ve kendi yatırım sermayelerini kurtarıp para kazanma amacı güderler.

Melek yatırımcılardan destek alan girişimciler bir anda yatırımcının kişisel ağına erişebilirler. Kısa sürede destek süreci tamamlanır ve iş çevresinin genişlemesiyle birlikte başarılı olma şansı arttırılır.

Günümüzde oldukça popüler bir kavram olarak değerlendirilen melek yatırımcılığın bazı riskleri de vardır. Melek yatırımcılar yatırım yaptıkları bir şirketle çok uzun süre bağ kurmak istemezler. Yatırımlarının karşılığını almak için ortalama olarak 5 seneyi uygun görürler ve zaman ilerledikçe girişimciler üzerindeki baskılarını arttırabilirler.