Emekli sayısının oldukça fazla olduğu ülkemizde emekli maaşlarının ne kadar olacağı en çok merak edilen konuların başında geliyor. Temmuz ayında yapılan zam ile emekli maaşlarının yılın ilk 6 ayı için hesaplanan enflasyon oranı ile birlikte % 6 oranında artırıldığını biliyoruz. 2019 yılının ilk 6 ayı için uygulanan % 5,01 oranındaki zammın ardından imzalanan toplu sözleşmenin gereğinde SSK ve BAĞ – KUR emeklilerine yönelik olarak 2019 yılının Temmuz ayı içerisinde %5 oranında zam verilmesi ve enflasyon oranlarından kaynaklanabilecek olan farkların eklenmesi karar bağlanmıştı. Buna bağlı olarak açıklanan enflasyon rakamları ile beraber %1 oranında enflasyon farkı eklendi. Ve 2019 yılının temmuz ayı ile birlikte memur emeklilerine uygulanacak olan maaş zammı oranı %6, SSK ve BAĞ – KUR emeklilerine uygulanacak maaş zammı oranı ise %5 olarak belirlenip temmuz ayı maaşlarına yansıtıldı.
2019 yılı Temmuz ayında yapılan emekli maaş zamlarından önce emekli maaşları;
En düşük emekli memur için 2,379 TL, en düşük BAĞ – KUR emeklisi için 1,690 TL ve en düşük işçi emeklisi için 2000 yılı sonrasına ait 1,125,57 TL / 2000 yılı öncesine ait 1,888 TL olarak ödeniyordu.
2019 yılı temmuz ayında yapılan emekli maaş zamlarından sonra;
En düşük memur maaşı 2,522 TL, en düşük BAĞ – KUR maaşı 1,775 TL, 2000 yılı sonrasına ait en düşük işçi emeklisi maaşı 1,181 TL, 2000 yılı öncesine ait en düşük işçi emeklisi maaşı 1,983 TL olarak ödeniyor.
SGK Emekli Maaşınızı Nereden Hesaplayabilirsiniz?
Tüm emekli maaşlarının hesaplanması esnasında bazı kriterler kullanılıyor. Ve bu kriterler emeklilik maaşının miktarını doğrudan doğruya etkiliyor. Emeklilik hakkını elde eden vatandaşlar ne kadar maaş alacaklarını farklı platformlar üzerinden hesaplayabiliyorlar.
4/A Emekli Aylığı Hesaplama İşlemleri
4/A’lı yani SSK’lı vatandaşlar emekli maaşı hesaplamalarını e-SGK sistemi üzerinden gerçekleştirebiliyorlar. Bunun için öncelikle https://uyg.sgk.gov.tr/AylikHesap/servlet adresine girilmesi; ardından da açılan sayfada istenilen T.C. Kimlik Numarası, SSK Sicil No, baba adı, nüfusa kayıtlı olunan il ve doğum tarihi gibi bilgiler doldurularak sorgula butonuna basılması gerekiyor.
4/B Emekli Aylığı Hesaplama İşlemleri
4/B’li yani eski adı ile BAĞ – KUR’lu olan vatandaşlar emekli maaşı hesaplama işlemlerini e-devlet platformu üzerinden gerçekleştirebiliyorlar. Emekli maaşı hesaplama işleminin gerçekleştirilebilmesi için https://www.turkiye.gov.tr/4b-emekli-aylik-hesaplama adresi kullanılıyor. Adrese giriş yapıldığında “Kimliğimi Doğrula” seçeneği çıkıyor. Tıklama işleminden sonra kullanıcı kimlik doğrulama sayfasına yönlendiriliyor. E-devlet platformuna her kullanıcı kendine ait e-devlet şifresi ile giriş yapabiliyor. E-devlet şifresi olmayanlar PTT şubelerinden şifrelerini alabiliyorlar. Ya da alternatif kimlik doğrulama yöntemlerinden birini tercih edebiliyorlar. (mobil imza ile kimlik doğrulama, elektronik imza ile kimlik doğrulama, internet bankacılığı ile kimlik doğrulama) Kimlik doğrulama işlemi başarı ile tamamlandıktan sonra dikkat edilmesi gereken bilgilerin yer aldığı bir sayfa açılıyor. Bu metinde kullanıcılara sistemde kayıtlı bulunan 4/B bilgilerine dayanılarak hesaplama yapılacağı ve yapılacak hesaplamanın yaklaşık sonuçlar vereceği hakkında bilgilendirme yapılıyor. Bilgilendirme metninin altında “Kurumu” yazan bir seçenek yer alıyor. Burada bulunan esnaf ya da tarım seçeneklerinden bir seçilerek sorgulama butonuna tıklandığı zaman 4/B kapsamındaki kişilerin emekli maaş hesaplama işlemleri gerçekleştirilmiş oluyor. Kişinin emekli maaşının ne kadar olacağına dair hesaplama otomatik olarak yapılıyor ve görüntülenebiliyor.
4/C Emekli Aylığı Hesaplama İşlemleri
4/C’li diğer bir deyişle Emekli Sandığı mensubu memurlar da emekli maaşlarının hesaplanması işlemlerini e-devlet platformu üzerinden gerçekleştirebiliyorlar. Ancak kamu çalışanlarının emekli maaşlarının hesaplanması esnasında etkili olan pek çok farklı değişken bulunuyor. Bu nedenle hesaplama aşamasında kişiye özel farklılıklar söz konusu olabiliyor. Emekli maaşını öğrenmek isteyen memurlar bu işlemi https://uyg.sgk.gov.tr/IkramiyeMaasHesapla4c/Welcome.do adresinden de yapabiliyorlar. Açılan sayfada kullanıcının karşısına çıkan; derece (1 – 15 arası), kademe (1 – 9 arası), ek gösterge, makam + temsil + görev tazminat göstergesi, hizmet yılı, hizmet ayı, kıdem yılı, ikramiye yılı, aylık tarihi, pay / payda, kademeli tazminat ek gösterge bilgilerinin eksiksiz ve doğru olarak doldurulması gerekiyor. Hesapla butonuna tıklandıktan sonra kişi emekli maaşının ne kadar olacağını görüntüleyebiliyor.
SSK Emekli Maaşları Bağlanırken 3 Farklı Dönem Üzerinden Hesaplama Yapılıyor
Ülkemizde SSK, BAĞ – KUR ve Emekli Sandığı’na bağlı tüm çalışanlar için emekli maaşları 2000 yılına kadar gösterge ve katsayı sistemine göre hesaplanıyordu. 1999 yılında yapılan reformlar kapsamında memurlar için aynı sistem korundu. SSK’lı ve BAĞ – KUR’lu olan kişiler içinse yeni sisteme geçildi. 01/10/2018 tarihi itibariyle emeklilik hesabında yeniden bazı değişikliklere gidildi. Ve hem SSK’lı hem de BAĞ – KUR’lu olan kişiler için üç farklı dönemden oluşan yani bir sistem uygulamaya koyuldu.
Temel olarak emekli maaşının hesaplanmasında kişinin sigortalı olarak çalıştığı süre ve ödediği prim miktarı gibi bazı kriterler dikkate alınıyor. Uzun süre çalışan ve yüksek prim ödemesi yapan sigortalılar buna göre, diğer kişilere oranla daha yüksek maaş alabiliyorlar. Ayrıca, emekli maaşlarına Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere enflasyon farkına göre yılda iki kez zam yapılabiliyor.
Günümüzde emeklilik hakkı kazanıp emeklilik talebinde bulunan SSK’lı vatandaşların çoğunun 2000 yılından önceki döneme ait çalışması bulunan kişiler olduğu görülüyor. Bu kişilerin emekli maaşlarının hesaplanmasında; 2000 yılından önceki çalışmaları ayrı, 2000 – 2008 Ekim arasındaki çalışmaları ayrı ve 2008 Ekim ayından sonraki çalışmaları ayrı olmak üzere üç farklı hesaplama gerçekleştiriliyor. Üç farklı hesaplama ile elde edilen kısmi aylıkların birleştirilmesi sonucunda kişinin almaya hak kazandığı emekli aylığı rakamı bulunuyor.
2000 yılından önceki çalışmalar hesaplanırken gösterge sistemi temel alınıyor. Buna göre söz konusu dönemdeki prim günü toplam çalışma içerisinde ne kadar fazla ise bağlanacak olan emekli aylığı miktarı da o kadar yüksek oluyor. 1990 – 2000 yılları arasında boşlukları bulunan ya da bu dönemdeki primleri asgari ücret üzerinden ödenmiş olan kişilerin maaşı ise diğer kişilere göre daha düşük miktarda bağlanıyor.
2000 yılından önceki döneme ait olan kısmi aylık hesaplandıktan sonra kişinin 01/01/2000 – 30/09/2008 tarihleri arasındaki çalışmaları ile ilgili olan kısmi aylığı hesaplanıyor. Bu tarihler arasındaki dönem için gösterge sisteminin yerine TÜFE ile gelişme hızından oluşan “Güncelleme Katsayısı” sistemi kullanılıyor. Bu nedenle aylıkların bağlanma oranları daha düşük oluyor. Ve emekli aylığının miktarının belirlenmesinde kişinin bu tarih aralıkları arasında kalan çalışmaları daha az etkili oluyor. Söz konusu döneme ait kısmi aylığın belirlenmesinde kişinin prim günü ile ortalama kazancı esas alınıyor.
2008 yılının Ekim ayından sonra olan çalışmalara ait kısmi aylık hesaplanırken, Güncelleme Katsayısı kullanılmaya devam ediliyor. Ancak, gelişme hızının tamamı değil % 30’u dikkate alınıyor. Aylık bağlama oranı da yıllık % 2’ye düşürülüyor. Buna bağlı olarak da kişiye bağlanacak olan emekli aylığını en az bu dönemdeki çalışmaların etkilediği biliniyor. Hatta kimi çalışanlar için çalışmaya devam edildikçe emekli aylığının düşmesi gibi bir durumla karşılaşılabiliyor.
2008 yılının Ekim ayından sonraki çalışmaları kapsayan kısmi aylık miktarı da tespit edildikten sonra, her üç döneme ait kısmi aylıklar birleştiriliyor. Hepsinin toplamı ile kişiye bağlanacak olan emekli maaşı bulunmuş oluyor.
En Kolay Emekli Sandığı’ndan Emeklilik Hakkı Kazanan Vatandaşların Maaşı Hesaplanıyor
Emekli Sandığı’ndan emeklilik hakkı kazanan vatandaşların emeklilik maaşlarının hesaplanabilmesi için memurun derece, hizmet süresi, kademe ve ek gösterge gibi bilgilerinin kullanılması yeterli oluyor. Memurların emekli aylığının hesaplanması sırasında;
- Emeklilik hakkı kazanan memurun 657 sayılı Kanun’un 43. Maddesinde yer alan gösterge rakamı,
- Aynı kanunun ekinde yer alan I ve II sayılı cetvelde bulunan ek gösterge rakamı,
- Her yıl güncellenmekte olan memur maaş katsayısı,
- Taban aylığı ile kıdem aylığı,
- Emeklilik hakkı kazanan memurun unvanına göre 5434 sayılı Kanun’un ek 70.maddesinde bulunan oran,
- Özel hizmet tazminatı,
Eğer varsa makam, görev ve temsil gibi diğer tazminatları ile hizmet süresi dikkate alınıyor.
Emeklilik hakkı kazanan memurların emeklilik maaşının hesaplanmasında en çok etkili olan faktör ek gösterge rakamı olup bu rakam da memurun unvanına göre değişiklik gösteriyor.
4/A Kapsamında Emeklilik Hakkı Kazanan Vatandaşlarımızın Emekli Maaş Hesaplaması Nasıl Yapılıyor?
4/A’lı olarak da adlandırılan SSK’ya tabi olan çalışanların emeklilik hakkını kazanabilmesi için gereken yaş, prim günü ve hizmet süresi şartlarını yerine getirmelerinin gerekliliğinden bahsetmiştik. Bu şartlar yerine getirilip emeklilik hakkı kazanıldığında emekli aylığının belirlenmesi aşamasına geliniyor. Sigorta giriş tarihi 2000 yılından önce ve sonra olan kişiler için hesaplamalar sırasında farklı formüller kullanılıyor.
Sigorta giriş tarihi 2000 yılından önceki tarihte olan 4/A’lıların emekli maaşının hesaplanmasında kullanılan formül:
Gösterge rakamı x Aylık bağlama oranı x Katsayı = Emekli Maaşı
Sigorta giriş tarihi 2000 yılından sonraki tarihte olan 4/A’lıların emekli maaşının hesaplanmasında kullanılan formül:
Güncelleme Katsayısı x Aylık bağlama oranı = Emekli Maaşı
Sigorta giriş tarihi 2000 yılından önceki tarihte olan 4/A kapsamındaki kişilerin emekli aylığının hesaplanmasında kullanılan gösterge rakamı, son 10 yıla ait olan kazanç ortalaması, katsayı rakamı 12000 ve aylık bağlanma oranı da % 60 olarak kullanılıyor.
Sigorta giriş tarihi 2000 yılından sonraki bir tarihte olan 4/A kapsamındaki kişilerin emekli aylığının hesaplanmasında; 2000 yılı öncesine ait primler için gösterge rakamı, 2000 yılı sonrasına ait primler için ise güncelleme katsayısı kullanılıyor. Güncelleme katsayısı olarak emekli olunacak yıldan önceki yıl için büyüme hızı ile TÜFE rakamlarının %30’u, aylık bağlama oranı için de %40 oranı kullanılıyor. Ancak, hesaplamada 7200 günü geçen primler için her bir yıla denk gelen tutarlar %2 oranında artırılarak hesaplama yapılıyor.
4/B Kapsamında Emeklilik Hakkı Kazanan Vatandaşlarımızın Emekli Maaş Hesaplaması Nasıl Yapılıyor?
4/B kapsamında emeklilik hakkı kazanan kişilere bağlanacak olan emekli aylığı hesaplanırken kişinin ilk sigortalılık tarihine göre farklı formüller kullanılıyor.
2000 yılından öncesi için en son basamaktan tam yıl üzerinden prim ödemesi yapıldığı durumlarda ilgili prim tutarının % 70’i oranında maaş tutarı hesaplanıyor.
2000 yılı ile 2008 yılları arasındaki emekli maaşlarının hesaplanmasında;
Ağırlıklı ortalama x aylık bağlama oranı = 4/B Emekli maaşı formülü kullanılıyor. Ağırlıklı ortalama değerin bulunmasında 2000 yılı ile 2008 yılları arasında yatırılmış bulunan toplam prim gün sayısı, tüm prim gün sayısına bölünerek hesaplama yapılıyor.
2008 yılından sonrası için de; Ağırlıklı ortalama * aylık bağlama oranı = 4/B Emekli maaşı formülü kullanılmakla birlikte ağırlıklı ortalamanın hesaplanırken büyüme hızı ile TÜFE rakamlarının kullanılıyor.
4/C Kapsamında Emeklilik Hakkı Kazanan Kişilerin Emekli Maaş Hesaplaması Nasıl Yapılıyor?
4/C kapsamında emeklilik hakkı kazanan kişilerin emekli aylığının hesaplanmasında bir standart bulunmuyor. Bu kapsamda bulunan kişilerin emekli maaşının hesaplanabilmesinde; derece, kademe, ek gösterge, makam / temsil / görev tazminat süresi, hizmet yılı, hizmet ayı, kıdem yılı, ikramiye yılı, pay / payda, aylık tarihi ve kademe tazminat ek gösterge gibi bilgiler kullanılıyor.
2020 Yılında Emekli Maaşları Ne Kadar Olacak?
Yılsonuna doğru yaklaştığımız günlerde 2020 yılında emekli maaşlarının ne kadar olacağı ile ilgili bekleyiş artıyor. Merkez Bankası’nın ekonomistler ile yapmış olduğu ankete göre 2019 yılı Tüketici Fiyat Endeksi’nin % 12,69 seviyesinde gerçekleşeceği bekleniyor. Bu durumda emekli maaşlarına yapılacak olan zam oranı da bir bakıma netlik kazanmış oluyor. Merkez Bankası’nın son beklenti anketine göre SSK ve BAĞ – KUR emeklilerinin maaşlarına %7,3 oranında zam yapılacağı öngörülüyor. 2020 yılında emekli maaşları 2019 yılının ikinci yarısında gerçekleşmiş olan enflasyon oranında artırılacağı biliniyor. Eğer emekli maaşlarına % 7,3 oranında zam yapılırsa şu an 1,675 TL olan en düşük esnaf emeklisi aylığı 1,797 TL’ye yükseliyor. En düşük BAĞ – KUR tarım emeklisi aylığı ise 1,249 TL’den 1,340TL’ye çıkıyor. SSK kapsamında 2000 yılından önce emekli olan kişilerin aldığı en düşük maaş 1,982 TL’den 2,127 TL’ye, 2000 yılından sonra emekli olan kişilerin aldığı en düşük maaş ise 1,181 TL’den 1,268 TL’ye yükseliyor.
SSK ve BAĞ – KUR emeklilerinin maaşlarına 2019 yılının Temmuz ayında, 2019 yılının ilk yarısında gerçekleşmiş bulunan enflasyon oranı kadar diğer bir deyişle % 5,01 oranında zam yapılmıştı. 2020 yılının zamlı maaşlarının ne kadar olacağını merakla bekleyen emekli vatandaşlarımızın kesin zam oranlarını 3 Ocak tarihinde öğrenmeleri ve aynı ay içerisinde de zamlı maaşlarını almaları planlanıyor.
Ne Zaman Emekli Olabilirsiniz?
Emeklilik hakkının ne zaman kazanılabileceğine dair hesaplama, kişinin sigortalılık başlangıç tarihi ve prim sayısına baz alınarak kanunla belirlenmiş aralıklara göre hesaplanıyor. 1 Mayıs 2008 tarihinden önce sigorta başlangıcı olan kişiler için emeklilik yaşının belirlenmesinde temel etken olarak sigorta başlangıç tarihi kullanılıyordu. Fakat, 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra sigorta başlangıcı yapılan kişiler için emeklilik hakkının kazanacağı tarihin belirlenmesinde temel ölçüt olarak prim gün sayısının doldurulduğu tarih kabul ediliyor.
Şu anda ülkemizde geçerli olan emeklilik sisteminin temelinde 5754Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu bulunuyor. Ve söz konusu kanun ile getirilen, prim gün sayısını 2036 yılında ve sonrasında dolduran kişilere 60 yaşından başlayıp en fazla 65 yaşında emeklilik hakkı tanıyan bir kademeli emeklilik sitemi uygulanıyor.
Yürürlükte olan kanun gereğince sigortalılık başlangıç tarihi 01/05/2018 tarihinden sonra olan tüm sigortalı çalışanların prim gün sayısını doldurdukları tarihe göre 60 yaşının üzerinde emekli olma ihtimali bulunuyor. Kadın çalışanlarda 01/01/2036 erkek çalışanlarda ise 01/01/2040 tarihinden sonra prim gün sayısını dolduranlar en erken 61 yaşında emeklilik hakkı kazanabiliyorlar. Bu tarihten sonra ise emeklilik yaşı her iki yılda 1 yaş artarak 65 yaşına kadar çıkarılıyor. Bu arada 4/A çalışanlarında 20 yıl, 4/B çalışanlarında ise 25 yıl prim ödenmesi gerekliliği hususunu da yeniden hatırlatmak istiyoruz.
- 4/A kapsamında bulunan erkek çalışanlardan sigortalılık başlangıç tarihi 01/01/2016 tarihinden sonra olanlar en erken 61 – 65 yaş aralığında,
- 4/A kapsamında bulunan kadın çalışanlardan sigortalılık başlangıç tarihi 01/01/2020 tarihinden sonra olanlar en erken 61 – 65 yaş aralığında,
- 4/B ve 4/C kapsamında bulunan erkek çalışanlardan sigortalılık başlangıç tarihi 01/01/2011 tarihinden sonra olanlar en erken 61 – 65 yaş aralığında,
- 4/B ve 4/C kapsamında bulunan kadın çalışanlardan sigortalılık başlangıç tarihi 01/01/2015 tarihinden sonra olanlar en erken 61 – 65 yaş aralığında emeklilik hakkı kazanabiliyorlar.
Ne zaman emeklilik hakkı kazanacağını öğrenmek isteyen vatandaşlarımız e-devlet şifreleri ile e-devlet platformuna girerek buradan emekli olacakları tarihi hesaplayabiliyorlar. Bu aşamada e-devlet platformuna girildikten sonra hangi statüden emeklilik hesaplaması yapılacaksa ona göre ilgili sigorta kolu seçiminin yapılmasına dikkat edilmesi gerekiyor. Ancak emeklilik yaşı hesaplamalarında SGK resmi kayıtlarının dikkate alındığını hatırlatmakta fayda görüyoruz.
