Tüm çalışanların en çok merak ettiği konuların başında emeklilik ile ilgili detaylar geliyor. Özellikle emekli olabilmek için yerine getirilmesi gereken şartlar ile ilgili bazı değişikliklerin yapılmış olması bu konuda kafa karışıklıklarına yol açabiliyor. Buna bağlı olarak da gerek emeklilik yaşı kaç diye merak eden kişiler gerek prim günlerini doldurduğu halde emekli olabilmek için yaş şartını yerine getirmeyi bekleyenler bu konular ile ilgili detaylı bilgi edinmeye çalışıyorlar. Emeklilik yaşı ile ilgili olarak temelde iki farklı kritere bağlı değişiklikler söz konusu olabiliyor. Emekli olabilmek için yerine getirilmesi gereken koşullar sigortalılık başlangıç tarihine, kadınlara ve erkeklere göre farklılık gösterebiliyor.
Ne Zaman Emekli Olabilirsiniz?
Emeklilik hakkı kazanılabilmesi için kişilerin belirli şartları yerine getirmiş olması gerekiyor. Bu şartlardan herhangi birinin eksik olması durumunda ise emeklilik hakkı elde edilemiyor. Söz konusu şartlar ile şu şekilde sıralanabiliyor:
- Yasaca belirlenmiş sigortalılık süresinin tamamlanmış olması
- Yasaca belirlenmiş gün kadar prim ödeme süresinin tamamlanmış olması
- Yasaca belirlenen yaş kriterinin yerine getirilebiliyor olması
Kademeli Emeklilik Uygulaması Emeklilik Yaşını Da Değiştirdi
Emeklilik yaşı ile ilgili olarak bu kadar soru sorulmasının temelinde kademeli emeklilik uygulamasına geçilmiş olması yatıyor. Bu uygulama kapsamında hem kadınların hem de erkeklerin emeklilik yaşı pek çok etkene bağlı olarak değişiyor. Bu durumda da emeklilik yaşını öğrenmeye çalışan vatandaşlarımızın kafasında çözümlenmeyi bekleyen soru işaretleri oluşuyor.
Sigortalılık süresinin başlangıç tarihi 08/09/1976 tarihinden önce olan sigortalı erkek vatandaşlarımızın emeklilik hakkı kazanabilmeleri için 55 yaşını ve en az 500 prim günü sigortalılık sürelerini doldurmuş olmaları gerekiyor.
Sigortalılık süresinin başlangıç tarihi 08/09/1976 tarihinden önce olan sigortalı erkek vatandaşlarımızdan 55 yaşını doldurmamış olanların ise 25 yıl sigortalı olmaları, en az 5000 prim günü sigortalılık sürelerini doldurmuş olmaları ve malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primini ödemiş olmaları gerekiyor.
Sigortalılık süresinin başlangıç tarihi 08/09/1999 tarihi ve sonrasında olan sigortalı erkek vatandaşlarımızın emeklilik hakkı kazanabilmeleri için 60 yaşını ve en az 7000 prim günü sigortalılık süresini doldurmuş olması şartı aranıyor. Bu kapsamdaki kişilerin emeklilik hakkı kazanabilmesi için sigortalılık süre şartı bulunmuyor. Yalnızca 60 yaş ve 7000 iş günü şartlarının yerine getirilmesi yeterli oluyor.
60 yaşını geçmiş olan, 25 yıl sigortalı olan ve en az 4500 gün prim günü sigortalılık süresi bulunan çalışanlar da emeklilik hakkı kazanabiliyorlar.
Sigortalılık süresinin başlangıç tarihi 01/05/2008 tarihi ve sonrasında olan sigortalı erkek vatandaşlarımız için ise emeklilik şartları şu şekilde uygulanıyor.
7200 prim günü sigortalılık sürelerini 31/12/2005 tarihine kadar tamamlayan sigortalı erkek vatandaşlarımız 60 yaşında emeklilik hakkı kazanıyor. Ancak, bu kapsam dışında kalan kişiler için emeklilik yaşı şu şekilde belirleniyor:
- 7200 günü 01/01/2036 – 31/12/2037 tarihleri arasında tamamlayanlar 61 yaşında,
- 7200 günü 01/01/2038 – 31/12/2039 tarihleri arasında tamamlayanlar 62 yaşında,
- 7200 günü 01/01/2040 – 31/12/2041 tarihleri arasında tamamlayanlar 63 yaşında,
- 7200 günü 01/01/2042 – 31/12/2043 tarihleri arasında tamamlayanlar 64 yaşında,
- 7200 günü 01/01/2044 – 31/12/2045 tarihleri arasında tamamlayanlar 65 yaşında,
- 7200 günü 01/01/2046 – 31/12/2047 tarihleri arasında tamamlayanlar 65 yaşında emeklilik hakkı kazanabiliyorlar.
İlk olarak 01/05/2008 tarihi ve sonrasında işe giren diğer bir deyişle sigorta olan ya da olacak olan erkek vatandaşlarımızdan SSK kapsamında (4 / A’lı) sayılanlar için kısmi emeklilik şartı 5400 gün olarak uygulanıyor. Emeklilik yaşlarının tespiti noktasında 5400 günü tamamladıkları ya da tamamlayacakları zaman dikkate alınıyor. Buna göre, 5400 prim günü sigortalılık sürelerini 31/12/2005 tarihine kadar dolduran erkekler 63 yaşında emekli olabiliyorlar.
Yine 5400 prim günü sigortalılık sürelerini 01/01/2036 – 31/12/2037 tarihleri arasında tamamlayan erkekler 64, 01/01/2038 tarihinden sonra tamamlayan erkekler ise 65 yaşında emekli olabiliyorlar. Ancak, yaş hadlerinin uygulanmasında, 5400 prim günü sigortalılık şartının doldurulduğu tarihte geçerli olan yaş hadlerinin esas alındığını da belirtmek istiyoruz.
Kadınlarda da Kademeli Emeklilik Yaşı Uygulanıyor
Kadınların emeklilik yaşı da erkeklerde olduğu gibi işe giriş tarihine göre farlılık gösteriyor.
01/05/2008 tarihinden sonra sigortalı olan kadın vatandaşlarımız 58 yaş ve 7200 prim günü sigortalılık şartını yerine getirerek emeklilik hakkı kazanabiliyorlar. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, emeklilik hakkı kazanabilmek için 7200 prim günü sigortalılık şartının 31/12/2035 tarihine kadar tamamlanması gerekliliği oluyor.
3600 prim günü ve 15 yıllık sigortalılık süresini;
- 23/05/2002 tarihinden önce tamamlayan kadınlar 50 yaşında,
- 24/05/2002 – 23/05/2005 tarihleri arasında tamamlayan kadınlar 52 yaşında,
- 24/05/2005 – 23/05/2008 tarihleri arasında tamamlayan kadınlar 54 yaşında,
- 24/05/2008 – 23/05/2011 tarihleri arasında tamamlayan kadınlar 56 yaşında,
- 24/05/2011 tarihinden sonra tamamlayan kadınlar ise 58 yaşında emeklilik hakkını elde edebiliyorlar.
- 08/09/1999 – 30/04/2008 tarihleri arasında sigortalı olan kadınlar 4500 iş gününü, 25 yıllık sigortalılık süresini ve 58 yaşını tamamlamaları koşulu ile SSK yaş haddinden emekli olabiliyorlar.
Kademeli Emeklilik Sistemi Kapsamında Emeklilik Yaşı Nedir?
Sigortalılık tarihleri 1999 – 2008 yılları arasında başlayan kişilerin emeklilik hakkını kazanabilmeleri için 7000 gün prim ödemeleri, kadınlarda 58 erkeklerde ise 60 yaş koşulunu sağlamaları gerekiyor.
- İlk sigortalılık tarihi 08.09.1976’dan önce olanlar 5000 gün 25 yıllık sigorta süresi ile emekli olabiliyorlar.
- İlk sigortalılık tarihi 09.09.1976 – 23.05.1979 arası olanlar 5000 gün. 25 yıllık sigorta süresi ve 45 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.05.1979 – 23.11.1980 arası olanlar 5000 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 45 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.11.1980 – 23.05.1982 arası olanlar 5075 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 46 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.05.1982 – 23.11.1983 arası olanlar 5150 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 47 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.11.1983 – 23.05.1985 arası olanlar 5225 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 48 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.05.1985 – 23.11.1986 arası olanlar 5300 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 49 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.11.1986- 23.05.1988 arası olanlar 5375 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 50 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.05.1988 – 23.11.1989 arası olanlar 5450 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 51 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.11.1989 – 23.05.1991 arası olanlar 5525 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 52 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.05.1991 – 23.11.1992 arası olanlar 5600 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 53 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.11.1992 – 23.05.1994 arası olanlar 5675 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 54 yaş,
- ilk sigortalılık tarihi 24.05.1994 – 23.11.1995 arası olanlar 5750 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 55 yaş şartlarını yerine getirerek emeklilik hakkı kazanabiliyorlar.
- İlk sigortalılık tarihi 24.11.1995 – 23.05.1997 arası olanlar 5825 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 56 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.05.1997 – 23.11.1998 arası olanlar 5900 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 57 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 24.11.1998 – 08.09.1999 arası olanlar 5975 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 58 yaş,
- İlk sigortalılık tarihi 09.09.1999 – 30.04.2008 arası olanlar 7000 gün, 25 yıllık sigorta süresi ve 60 yaş şartlarını yerine getirerek emeklilik hakkı kazanabiliyorlar.
Emeklilik Yaşı Nasıl Hesaplanır?
Emeklilik yaşı hesaplama işlemleri e-devlet platformu üzerinden yapılabiliyor. E-devlet platformuna kişiye özel e-devlet şifresi ile giriş yapılabiliyor. E-devlet şifresi olmayan herhangi bir PTT şubesine fotoğraflı bir kimlik belgelerini ibraz ederek e-devlet şifrelerini alabiliyorlar. Hesaplamanın yapılabilmesi için istenilen alanların doğru ve eksiksiz olarak doldurulması gerekiyor. Buradaki hesaplamaların kullanıcı tarafından girilen veriler üzerinden yapıldığının da göz önünde bulundurulması gerektiğini hatırlatmak istiyoruz.
4 / A, 4 / B ve 4 / C kapsamında bulunan kişilerin emeklilik koşulları farklılık gösteriyor. Bu nedenle e-devlet üzerinden yapılan emeklilik yaşı sorgulamalarında doğru seçenekler üzerinden sorgulama yapılması önem taşıyor.
Emeklilik Yaşındaki Kademeli Artış Kimleri Etkiliyor?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılında çıkarılmıştı. Bu kanun ile önceki kanunda yer alan ve kadınlarda 58 erkeklerde ise 60 olarak uygulanan emeklilik yaşı korunmakla birlikte kademeli olarak artırılacağı duyurulmuştu. Yapılan değişiklik sonucunda bu kademeli artırım sonucunda kadınların ve erkeklerin emeklilik yaşı 2036 yılından itibaren kademeli olarak artırılıyor ve 2048 yılında 65 olarak uygulanmaya başlıyor.
5510 sayılı yasa uyarınca 01/05/2008 tarihinden sonra işe başlayan işçiler, memurlar ve esnaflar bu yasaya tabi oluyor. Bu yasa ile önceki kanunda yer alan kadınlarda 20 erkeklerde 25 yıl olarak uygulanan sigortalılık süresi kaldırılıyor ve herkes için prim günü ile yaş şartı uygulaması başlıyor.
Bu kapsamda hizmet akdiyle (4/A) çalışanlar 7200, kendi adına bağımsız (4/B) çalışanlar ile kamuda(4/C) çalışanlar 9000 prim gününü doldurdukları tarihte uygulamada olan yaşta emeklilik hakkı kazanabiliyorlar.
Kadınlarda 58 erkeklerde ise 60 olan emeklilik yaşı, çalıştıkları statüye göre belirlenmiş olan prim gün sayısını tamamladıkları tarihteki yaşa yükseliyor. Ve 01/01/2036 tarihinden itibaren emeklilik yaşı her yılda 1 yaş olarak artmaya başlıyor. Bu doğrultuda;
- 1 Mayıs 2008 – 31 Aralık 2035 arasında; 7200 gün prim ödeme süresini tamamlayanlar 60 yaşında,
- 1 Ocak 2036 – 31 Aralık 2037 arasında; 7200 gün prim ödeme süresini tamamlayanlar 61 yaşında,
- 1 Ocak 2038 – 31 Aralık 2039 arasında; 7200 gün prim ödeme süresini tamamlayanlar 62 yaşında,
- 1 Ocak 2040 – 31 Aralık 2041 arasında; 7200 gün prim ödeme süresini tamamlayanlar 63 yaşında,
- 1 Ocak 2042 – 31 Aralık 2043 arasında; 7200 gün prim ödeme süresini tamamlayanlar 64 yaşında,
- 1 Ocak 2044 – 31 Aralık 2045 arasında; 7200 gün prim ödeme süresini tamamlayanlar 65 yaşında,
- 1 Ocak 2046 – 31 Aralık 2047 arasında; 7200 gün prim ödeme süresini tamamlayanlar 65 yaşında emeklilik haklarını elde edebiliyorlar.
Kadınlar Doğum Borçlanması ile Erken Emeklilik Hakkından Yararlanabiliyorlar
Sigortalı kadın çalışanlar erken emeklilik hakkı kazanabilmek için doğum borçlanması yaparak avantajlı duruma geçebiliyorlar. Devlet tarafından sağlanan bu imkân sayesinde kadın çalışanlar en fazla 3 kez olmak koşuluyla yaptıkları doğumlar için doğum borçlanması yapabiliyorlar. Doğum borçlanması yaparak erken emeklilik imkanından yararlananlar, emeklilik tarihlerini 6 yıl kadar geriye çekme avantajına sahip olabiliyorlar. Bu haktan yararlanmak isteyen sigortalı kadın çalışanlar; doğum nedeni ile çalışamadıkları süreleri en fazla 3 kez olmak şartıyla her doğum için 2 yıllık süreler şeklinde ekleyebiliyorlar. Doğum borçlanması işlemlerinde;
- Doğumdan sonraki süreye ait 8 hafta (çoğul gebeliklerde ise 10 hafta)
- Doğuma 3 hafta kalana kadar çalışılmış olması durumunda ise doğumdan sonraki süreye eklenen istirahat süresi ile birlikte toplamda 2 yıla kadar borçlanılması yapılabiliyor. Doğum borçlanması yapan kadınlar doğumdan sonraki süreçte adlarına prim ödemesi yapılmış bulunan süreler için borçlanma yapamıyorlar. Söz konusu süreler 2 yıllık haktan düşülüyor ve sigortalı kadın çalışan yalnızca kalan kısım için doğum borçlanması yapabiliyor.
Sigortalı kadın çalışanlara verilen doğum borçlanması hakkı kapsamında evlat edinen kadınların da doğum borçlanmasından yararlanması söz konusu olabiliyor. Ancak, bu haktan yararlanılabilmesi için evlat edinilen çocuğun 2 yaşından büyük olmaması gerekiyor. Aynı şekilde doğum yaptıktan sonra çocuğunun evlatlık veren anneler de doğum borçlanması hakkından faydalanabiliyorlar.
