Sosyal medya artık teknoloji ile uzaktan ya da yakından en ufak bir etkileşimi olan herkesin hayatının vazgeçilmez bir parçası. İnsanlar sabah uyandıkları andan gece uykuya dalana kadar sosyal medyada zaman geçiriyor ve etkileşime giriyor. Pek çok kişisel gelişim uzmanı insanlara sabah uyandığınız zaman verimli saatlerinizi geride bırakana kadar sosyal medyada zaman geçirmeyin önerisinde bulunsa da bu öneri ne yazık ki henüz uygulanabilir gözükmüyor. Bu durumun pek çok farklı nedeni olsa da insanlar için dönemsel olarak popüler olan sosyal medya mecraları farklılık gösterse de günün sonunda hedef kitleyi bir şekilde sosyal medyada yakalamak oldukça kolay. Bu kolaylıkla birlikte markalar için de yeni bir pazarlama alanı ortaya çıkıyor.
Dijital pazarlama bütçelerinde son dönemlerde sosyal medyanın hatırı sayılır bir yüzde aldığını rahatlıkla söylemek mümkün. Peki bu yüksek dilimin aynı zamanda yüksek verimlilik getirebilmesi ve doğru bir şekilde yönetilebilmesi için ne yapmak gerekiyor? Doğru kurgulanmış ve üzerinde çalışmış sosyal medya pazarlama stratejileri organik, ne istediğini bilen, sadakat ağına dahil edilebilecek müşterilere ulaşmayı mümkün kılıyor. Stratejiyi doğru kurmak için gereken adımlar sırasıyla atıldığı zaman hem marka bilinirliğini yükseltme hem de sosyal medya araçları ile daha geniş kitlelere ulaşıp yüksek ROI elde etmek mümkün oluyor.
1. Hedef Kitlenin Belirlenmesi
Geleneksel ya da dijital fark etmeksizin her pazarlama çalışmasının temelinde hedef kitle analizi yer alır. Bunun en temel nedeni toplumda her kesimin, kökenin ve kitlenin uyaranlarının farklı olmasıdır. Demografik veriler, siyasi görüş, etnik köken, dini yaklaşımlar, sosyo-kültürel durum farklı tepkileri ve yansımaları mümkün kılar. Siyaha beyaz demenin mümkün olduğu dijital platformlarda hedef kitlenin doğru analiz edilmesi büyük önem taşır. Bu analiz mümkünse yaş, cinsiyet ve konum odağından çıkarılmalı ilgi alanlarına göre detaylandırılmalıdır. Hedef kitlesini bulmak için bu 3 alanı kullanan pek çok insanın ortaya çıkan yüksek sonuçlar karşısında keyiflense de gerçekle yüzleştiği zaman büyük bir kırgınlık yapabilir.
Örnek vermek gerekirse kefir satışı yapan bir firmada hedef kitle 30 yaş üstü kadınlar olarak belirlenirse eğer sosyal medya pazarlama bütçesinde geri dönüş oranları oldukça az olacaktır. Bunun yerine sağlıklı yaşam, sağlıklı beslenme, bağırsak sorunları gibi alanların da hedeflemeye dahil edilmesi bütçenin çok daha etkili bir şekilde harcanmasına yardımcı olur. Ayrıca ilgi alanlarının hedef kitleye dahil edilmesi ile birlikte erkekler arasındaki potansiyel müşterilere ulaşmak kolaylaşır. İlk belirlenen 30 yaş ve kadın hedeflemesi konuya ilgi duyan erkekleri tamamen saf dışı bırakacak ve pazar payının bir kısmından mahrum kalmaya neden olacaktır.
2. Hedef Kitlenin Analizi
Hedef kitleyi belirlemek sosyal medya bütçenizin verimli bir şekilde kullanılmasını sağlarken bu kitleyi analiz etmek doğru içerik oluşturmanın anahtarını verir. Hedef kitleyi analiz ederken doğru sosyal medya platformunu seçebilirsiniz. Kefir örneği üzerinden devam edersek Facebook içerisinde yer alan sağlıklı yaşam ve beslenme grupları sizin hedef kitlenizin var olduğu alanlardan birisidir. Instagram üzerinden sağlıklı yaşam ve beslenme odaklı içerik üreticileri, diyet yapanlar, uzmanlar da sizin hedef kitlenizin takip ettiği hesap sahipleri olacaktır. YouTube özelinde yine sağlıkla ilgili içerik üreten kişilere abone olanlar sizin potansiyel kitlenizdir. Twitter ise bu üç platforma kıyasla bir adım geride kalacaktır. Farklı bir sektörde ya da üründe ise örneğin futbol ürünlerinde, kitlenizin yoğun olarak Facebook ve Twitter’da varlık gösterdiğini görebilirsiniz. Bu analizler hangi sosyal medya platformu için ne kadar bütçe harcamanız gerektiğine karar vermenizde de etkili olacaktır. Harcamalarınız, içerikleriniz ve kampanyalarınız kitleye uygun düzenlenirse geri dönüşleriniz o kadar yüksek olur.
Hedef kitlenizin analizini platform bazlı olarak yaptıktan sonraki aşamada kitlenizi tanımaya başlamanız gerekir. Müşteri tipi ya da müşteri karakteri belirlemek doğru içerikler hazırlanmasına ve geri dönüş oranların yükselmesine olacak sağlar. Bilgilendiren içeriklerin aldığı etkileşim, video içeriklerin aldığı etkileşim, anket ya da soru cevap özelliklerinin aldığı etkileşim gibi farklı türde seçenekleri test ederek genel planınızı yüzdelere bölün. Genelleme yapıldığı zaman insanların takip ettikleri bir hesapta %75 oranında bilgilendirici içerikler, %20 oranında marka ve ürünle ilgili tanıtıcı içerikler, %5 oranında da esprili ve kolay tüketilebilir bilgilerin yer aldığı içerikler olduğu zaman ilgilerinin kaybedilmediği görülmüştür. Elbette bu araştırma genel sonuçlar içerir, her hedef kitlenin beklentileri ve tepkileri farklı olduğu için planınızı bu oran üzerinden uygulamaya koyup gelen etkileşimlere göre revize etmek daha doğru sonuç almanıza yardımcı olacaktır.
3. Beklenti ve Hedef Belirleme
Hedef kitleye, hangi platformda ve ne tür içeriklerle yaklaşacağınızı bulduktan sonra adımınız beklentilerinizi belirlemek olmalı. Sosyal medya pazarlama çalışmasının kısa ve orta vadede amaçları nelerdir? Markanızın bilinirliğini arttırmak, doğrudan satışa dönüşecek etkileşimler kurmak, müşteri memnuniyetini yükseltmek, yeni kitlelere dokunmak ya da etkileşimlerinizi arttırarak güvenilirliğinizi pekiştirmek. Tüm bunlar uzun vadede sosyal medya pazarlama stratejileri ile elde edebileceklerinizden sadece bazıları olsa da önceliklendirme yapmak beklentilerinizi net bir şekilde karşılar. Kısa vadede sosyal medyadan beklentinizi belirlerseniz pazarlama stratejiniz netleşir.
Beklentiniz ile birlikte hedeflerinizi de belirlemelisiniz. 100 yeni müşteri, 50 satış, 2 yeni tedarikçi anlaşması gibi hedeflemeler ay sonunda raporlarınızı analiz etmenizde yardımcı olacaktır. Hedeflerin gerçekçi olması çok önemlidir. Dünya üzerinden 2 milyar Facebook kullanıcısı var o zaman ben sosyal medya pazarlama planı ile 1 ayda 1 milyon yeni müşteri kazanırım hedefi ay sonu raporlarında ciddi bir hayal kırıklığı yaşamanıza neden olacaktır. Hedef kitlenizi belirlediğiniz noktada yaklaşık olarak 1 ay sonunda ne elde edeceğinizi kestirebilirsiniz. Bu nedenle erişilebilir gerçekçi hedefler ile motivasyonu öldürmemek önemlidir.
Hedeflerinizin raporlanabilir olması çok önemlidir. “1.000 insanın markam hakkında konuşmaya başlaması” gibi belirsiz bir hedef daha zor takip edilir ve raporlanır. Oysa “kampanyama 3.000 kişi katılmalı” takip edilebilir hedefler arasında yer alır. Herhangi bir dijital pazarlama kampanyasında teknolojinin sunduğu tüm takip sistemlerini kullanmaya gayret edin. Web sitesi trafiğinden sosyal medya hesaplarının etkileşimlerine, SEM geri dönüşlerine kadar her detayı takip etmek kampanyalarınızın aylık ilerlemenizde yarattığı etkiyi grafik üzerinde görmenize yardımcı olur.
4. Varlığınızı İnceleyin
Sosyal medya hesaplarınızı açalı çok uzun zaman mı oldu? Daha hiç geri dönüş almadığınızı mı düşünüyorsunuz? Hesaplarınıza göz atmanın zamanı gelmiş demektir. Sosyal medyada varlık göstermek önemlidir ama bu platformlar ve bu platformdan size gelecek kitle genel olarak nankör olacaktır. Kimse size durduk yere ihanet etmeyecek elbette ama gözden kaybolduğunuz zaman insanları ve etkileşimleri kolayca kaybedersiniz. Bundan daha kötüsü ise boş sosyal medya hesaplarının yaratacağı olumsuz etkinin kolay kırılamayacak olmasıdır.
İnsanlar bir markayı artık çok doğal bir şekilde web üzerinden olduğu kadar sosyal medya platformlarından da aratıyor. Web sitelerinde sadece firmanın kendi söylemlerini gördükleri için sosyal medyada kullanıcıların yorumlarını görmek, firmanın varlığından emin olmak ve daha objektif bir ortamda varlık gösterip göstermediğini bilmek insanların tercihlerinden önemli bir rol oynuyor Bu nedenle sırf olsun diye bir hesap açıp boş bıraktıysanız markanız için yapılabilecek en kötü şeylerden birisini yapıyorsunuz demektir. Boş bir profil insanların gözündeki güveninizi zedeleyecektir ya da sizi ilk kez tercih edecek bir müşterinin farklı markalara yönelmesine neden olacaktır. Yönetilmeyecek bir sosyal medya hesabı kesinlikle açılmamalıdır. Eğer açıldıysa ya düzgün bir şekilde yönetilmeli ya da tamamen kapatılmalıdır.
5. Dijital Pazarlamayı Bütün Olarak Ele Alın
Sosyal medya pazarlama stratejisini belirlerken tüm dijital faaliyetlerinizi göz önünde bulundurun. SEM, SEO, sosyal medya ve dijital reklam çalışmaları bir bütün olarak ele alınmalıdır. Bu çalışmaların birbirlerini desteklemesini sağlamak elde edilecek verimin ve geri dönüşün yükselmesinde çok etkilidir. SEM ile arama motorunda anahtar kelime bazlı reklam çalışmasına başladıysanız eğer web sitenizin kusursuz olması gerekir. Eğer web siteniz tasarım olarak düzgün değilse, mobil uyumluluğu yoksa, ucuz ve amatör gözüküyorsa, içerikleri sıradan ve akılda kalıcı değilse, kullanıcı deneyimi kötü ise ve insanların size ulaşması site tasarımıyla zorlaşıyorsa yapacağınız reklam çalışmalarından geri dönüş beklememelisiniz. SEM ödedikçe kazandıran bir reklam modeli olsa da rekabet yoğun sektörlerde vazgeçilmez bir pazarlama yöntemidir. SEM ile web sitesine ya da landing page’ye yönlenen bir potansiyel müşteri bu yönlenmeden memnun kalırsa daha kolay kazanılabilir. Eğer daha zor bir müşteri ile karşı karşıya geldiyseniz siteyi inceledikten sonra sosyal medya da ve diğer mecralarda hakkınızda araştırma yapılacak demektir.
Markanızı araştıracak bir müşterinin görmek isteyecekleri kaliteli ve aktif bir sosyal medya hesabı, organik kullanıcı yorumları ve çözüme ulaştırılmış ya da ilgilenilmiş kullanıcı şikayetleridir. Bunlar tercih edilmenizi kolaylaştıracak, tercih edildikten sonra ise sadakat yaratmanıza olanak sağlayacak özelliklerinizdir. Bu nedenle dijital pazarlama çalışmalarının genel olarak yüksek başarı elde etmesi için kapsamlı ve kapsayıcı bir planlama yapmanız gerekir. Dijital pazarlamayı bir sac olarak düşünün SEO, sosyal medya ve kullanıcı deneyimi ise bu sacın birer ayağıdır. Ayaklardan birisinde yaşanan sorun tüm sacın tökezlemesine ve devrilmesine yol açar. Bütün olarak ele alınan bir dijital pazarlama sürecinde hedef kitlenizin karşısına birden fazla platformda çıkma şansınız olur. Bu markanın bilinirliğini arttırmanın yanı sıra akılda kalıcılığını ve güvenilirliğini de olumlu yönde etkiler.
6. Sosyal Medya Kampanyaları
Sosyal medya platformlarında aktif olarak varlık göstermek için düzenli kampanyalar yapmak her zaman etkileşim açısından hızlı ilerleme kaydetmenize yardımcı olur. Bu kampanyaların yorucu olmaması, insanları rahatsız etmemesi ve aynı zamanda markayı tanıma fırsatı yaratması önemlidir. Çekiliş düzenleyebilir, kullanıcı hikayeleri paylaşabilir ya da soru cevap etkinlikleri ile insanların sizi daha yakından tanımasına imkan tanıyabilirsiniz. Günün sonunda insanlar boşa zaman harcadıklarını düşünmedikleri sürece her iki tarafında memnun kalacağı kampanya sonuçları elde edilebilir. Aksi durumda kötü kullanıcı yorumları ile uğraşmak ve kendinize gereksiz yere engel oluşturmak ile uğraşabilirsiniz.
7. Sosyal Sorumluluk Projeleri
Her marka için sosyal sorumluluk projelerinde yer almak önemlidir. Bu tür projelerde yer alırken sosyal medyanın gücünden yararlanmamak ise projenin başarısı ve etkisi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Sosyal sorumluluk projelerinde yer alırken doğrudan fayda elde etmeyi beklememelisiniz. Sosyal medya size milyonlarca insana kolayca ulaşma imkanı veriyor olsa da bu imkanın büyük riskleri olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Sosyal sorumluluk projelerinde yer alırken sadece marka bilinirliği ve etkileşim hedefiniz olması bu süreçte negatif bir etkileşim yaratma ihtimalinizi en aza indirir. Bu tür bir projeye gelir beklentisi, satış hedefi gibi insanların olumsuz algılayacakları yaklaşımlar ile başlamak markanız için büyük bir risk oluşturur. İnsanların ekstra hassasiyet gösterdikleri konular sosyal sorumluluk projelerinin çıkış noktası olduğu için sadece destekleyici bir yaklaşım sergileyin. Desteklemek günün sonunda sıfır beklentiniz olsa bile sizin için kazanıma dönüşecektir.
8. Kullanıcı Deneyimi
Elde edeceğiniz olumlu etkileşimlerin normal bir şekilde yani ek bir viralleşme etkisi olmadan sadece 6 insana ulaşabileceğini, kötü etkileşimlerin ise 6.000 insana ulaşma ihtimali olduğunu göz önünde bulundurmadan kullanıcı deneyimi ile ilgili karar vermeyin. Sosyal medya üzerinde kullanıcı deneyimi oluşturmak hem kolay hem de çok zordur. İnsanlar bir memnuniyetsiz yaşadıkları zaman geleneksel durumlarda mekan sahibine ya da şirket çalışanına doğrudan giderek yaşadıkları olumsuz deneyimi aktarabilirler. Sosyal medyanın gücü sayesinde insanlar artık memnuniyetsizliklerini net bir şekilde yüzlerce hatta binlerce insana duyurabiliyorlar. Bu da sosyal medyada var olmanın vazgeçilmezliğinin yanı sıra zorluluğunun da bir göstergesidir. Mutlaka işe hakim olan, çözüm sunabilecek ya da çözüm sunabilecek kişilerle iletişim kurabilecek bir kişinin sosyal medyadan gelen yorum ve mesajları değerlendirmesi gerekir. Aksi takdirde cevapsız mesajlar, ilgilenilmemiş yorumlar insanların gözünde markanın değerini düşürecek ve markaya olan güvenin sarsılmasına neden olacaktır. Yakın geçmişte markalar “Sizinle iletişime geçeceğiz” gibi kalıplar ile müşterileriyle etkileşim kuruyordu ve bu bir şekilde olumsuz etkinin kırılmasına yardımcı oluyordur. Sosyal medya kullanımının her geçen gün artıyor olması, insanların özellikle olumsuz deneyimlerini paylaşmaları ve seslerini duyurmak istemeleri markalar için bu platformların önemini bir kez daha gözler önüne seriyor.
9. Organik Etkileşim
Sosyal medya hizmeti almak isteyen ve bu konuda çok araştırma yapmadan hizmet almaya karar veren bir kişi rahatlıkla kandırılabilir. Her dijital platformda olduğu gibi sosyal medya üzerinde de yanıltıcı hamleler ile insanları kandırmak mümkündür. Takipçi ve etkileşim satın alma son yıllarda ciddi bir hacme sahip bir pazara dönüşmüşken insanların bu tür hamlelere karşı farkındalıkları da artıyor. Kısa sürede yüksek takipçi sayıları ya da etkileşim vaatleri ile gelen herkese dur demelisiniz. Bu vaatler çok yüksek ihtimalle organik olmayan çözümler kullanılacağı anlamına gelir. Sosyal medyada takipçi satın almak bir markanın yapabileceği olumsuz hamlelerden birisidir. Yumurta hesap olarak da bilinen, gerçek kişilerle alakası olmayan, etkileşim oranlarını düşürecek ve dışardan olumsuz bir izlenim almanıza neden olacak bu hesaplardan şişirilmiş sayılar dışında bir getiri elde edemezsiniz. Ek olarak takipçi sayısı ile etkileşim sayılarının kullanıcılar tarafından rahatlıkla görülebildiğini ve yüksek takipçi sayılarının komik durumlara neden olabileceğiniz aklınızdan çıkarmayın. 2 milyon kişinin takip ettiği bir hesabın paylaşımlarına 3 beğeni gelmesi markanızın komik duruma düşmesine neden olur. Özellikle Z kuşağına hitap eden bir işiniz varsa bu tür durumlarda ekstra dikkatli olmanız gerekir.
10. Düzenli Takip ve İyileştirme
Sosyal medya pazarlama stratejisinde son adım her zaman raporların düzenli incelenmesi ve elde edilen veriler ile iyileştirme çalışmalarının yapılmasıdır. İyileştirme yapmak genel bir kavram olarak ilk adımda yapılan hataların düzeltilmesi gibi bir anlam ifade etse de sosyal medya pazarlama stratejileri söz konusu olduğu zaman bu anlama gelmez. Küreselleşme ve teknolojinin hızlı ilerleyişi insanların değişmesine neden oluyor. Sosyal medya dinamikleri de neredeyse her gün yenilenirken başlangıç aşamasında yapılan bir planlama 2 ay sonra anlamını yitirebiliyor. Bu tür bir olumsuzluk yaşamamak için sürekli olarak güncel olanı takip etmeli ve uyum sağlamayı öğrenmelisiniz. Geçmiş bilgileri ile hareket eden pek çok marka hala Facebook üzerinden ciddi çalışmalar yaparken diğer platformlara pek şans vermiyor. Oysa yapılan analizler son yıllarda Instagram ve Youtube’nin ciddi bir yükselişe sahip olduğunu gösteriyor.
Z kuşağı her geçen gün pek çok markanın hedef kitlesinin içerisinde yer almaya başlarken hızlı ve uyum sağlayan bir yapı sergilemek herkes için zorunluluk haline geldi. Sosyal medya pazarlama stratejilerinin düzenli takibi markanızın bir kuşağa bağlı kalmasının önüne geçerken yeni kitlelere de uyum sağlamasına olanak sağlar. Sosyal medya için aldığınız raporlamaların genel kampanyalar ve çalışmalar ile korelasyonunu görmek, insanların tepkilerini daha detaylı incelemek ve tüm bu verileri kullanarak iyileştirme yapmak dijital dünyada başarınızın anahtarı olacaktır.
Sosyal medya planlama stratejileri tamamen markaya, işe ve fikre özgü olarak yapılandırılmalıdır. Standart olarak sosyal medya hesaplarının açılması, profillerin doldurulması ve özel gün paylaşımlarının yapılması bir anlam ifade etmez. Her markanın kendine özgü bir dili, farkındalık yaratacak içerikleri, yaklaşımı ve fikirleri olmalıdır. Aksi takdirde yoğun rekabet dünyasında geride kalmanız çok olasıdır.
