Yeni bir iş fikriniz var ancak yatırım yapmakta kararsızsınız ya da mevcut işletmenizle ilgili yeni bir adım atacaksınız ancak riskleri önceden belirlemek istiyorsunuz… Alacağınız kararların işletmenize ve size ne derece katkı sağlayacağı konusunda soyutluktan somutluğa geçmek istediğinizde SWOT analizi en geçerli yöntem olabilir.
Ülkemizde de dahil olmak üzere tüm dünyada kullanılan SWOT analizi bir risk analizidir. SWOT; Strength (güçlü yönler), Weakness (zayıf yönler), Opportunuties (fırsatlar) ve Threats (tehlikeler) kelimelerinin ilk harflerinden oluşturulmuş bir kısaltmadır. SWOT açılımı yapıldığında SWOT analizinin detayları ile ilgili ilk bakışta tahmin yürütmek kolaylaşır.
Karar almadan önce riskin değerlendirilmesi için işletmelerin güçlü yönlerini, zayıf yönlerini, fırsatlarını ve kendilerini bekleyen tehditleri hesaba katması SWOT analizinin temel mantığını oluşturur. SWOT analizi kullanarak işletmeler stratejik kararlar almadan önce daha doğru öngörülere sahip olabilirler.
SWOT analizi yaparken belirlenen kriterlerin gerçeği yansıtması ve kısa vadeli değişkenlerin göz önünde bulundurulması ihmal edilememelidir. Aksi takdirde SWOT analizi sonuçları işletmeleri yanlış kararlar almaya itebilir.
SWOT Analizi Nasıl Yapılır?
SWOT analizi sürecinde yazımızın girişinde açıkladığımız 4 temel konuda işletme yetkililerin işletmelerini sorgulaması gerekmektedir. Bu aşamada ne kadar dürüst olursanız analiziniz o kadar doğru olacaktır.
Birinci Adım: Güçlü Yönler (Strength “S”)
İşletmenizin güçlü yönleri neler? İşletmenizi rakiplerinden ayıran en temel nitelikler neler? Uzmanlık alanlarınız neler? Ne kadar deneyimlisiniz? Rakiplerinizi hangi alanlarda geride bırakıyorsunuz? İşletmenizin en çok kâr ettiği ürün ya da hizmet hangisi?
Bu soruların yanıtlarını en doğru şekilde vermeden SWOT analizine başlayamazsınız. Öncelikle işletmenizin güçlü yönlerini belirlemeniz gerekir; böylece fırsatlarınızı ya da sizi bekleyen tehditleri doğru şekilde analiz edebilirsiniz. İşletmenizin pozitif özellikleri sizin kontrolünüzdedir, bu özellikleri yararınıza olacak şekilde nasıl kullanacağınızı belirlemeniz başarılarınızı arttıracaktır. Güçlü yönlerinizi uzmanlık alanınıza göre belirleyebilirsiniz, aynı zamanda çalışanlarınızın niteliklerini de ön plana çıkarabilirsiniz. Size ve işletmenize dair her olumlu unsur SWOT analizine eklenebilir.
Güçlü Yönleri Belirlemek İçin Örnek Sorular
İkinci Adım: Zayıf Yönler – (Weakness – “W”)
İşletmenizin güçsüz olduğu yönler bir bakıma kontrolünüz altındadır. Güçsüz olduğunuz konuları swot analizi ile belirlerseniz bu alanlar üzerinde çalışabilir ve her olumsuzluğu düzeltme şansına sahip olabilirsiniz. İşletmelerin başarısını gölgeleyen olumsuz unsurlar şirketlerin kontrolü altında olsa da kimi zaman doğru bir şekilde tespit edilemediği için işletmeler bu konularda önlem alamamaktadır. SWOT analizinde kendinize ve işletmenize karşı ne kadar dürüst olursanız analiz sonuçlarınız gerçeği o kadar doğru yansıtacaktır. İşletmenizde teknolojik alt yapınız zayıf olabilir, çalışanlarınızın nitelikleri ya da deneyimleri yetersiz olabilir ve ya işletmenizin konumu başarınızı düşürebilir. Tüm bu unsular zayıflıklarınız arasında yer alır.
Zayıf yönlerinizi doğru belirlemek için; “İşletmenizin hangi konuda ilerlemesi gerekir?”, “Eksik kaynaklarınız neler?”, “İşletmenizin kârlılığı neden azalıyor?”, “Hangi konularda eğitime ya da deneyime gereksinim duyuyorsunuz?” gibi soruları yanıtlayarak swot analizin ikinci aşamasını sonlandırabilirsiniz.
Zayıf Yönleri Belirlemek için Örnek Sorular
Üçüncü Adım: Fırsatlar – (Opportunuties – “O”)
SWOT analizinin üçüncü aşamasında işletmenizi bekleyen fırsatları açığa çıkarmalısınız. İşletmenizin güçlü ya da zayıf yanlarından farklı olarak işletmenizi bekleyen fırsatlar iç değil dış faktör olarak düşünülmelidir. İşletmenizin mevcut durumunu değerlendirerek sizi bekleyen fırsatları net bir şekilde tespit edebilirsiniz. Güçlü ve zayıf yönlerinizden kendi fırsatlarınızı çıkarabilir ve bu doğrultuda somut adımlar atabilirsiniz. Teknolojinizi geliştirme imkanınız, müşterilerinizle ilişkilerinizi düzeltme çabalarınız, ürünlerinizin satılmaya başlaması gibi farklı değişkenleri geliştirebilme ihtimaliniz varsa bu unsurların tamamını fırsatlar hanenize ekleyebilirsiniz.
Fırsatları Belirlemek İçin Sormanız Gereken Sorular
Dördüncü Adım: Tehlikeler (Threats – “T”)
Yeni bir rakibiniz çıkabilir mi, mevcut rakibiniz yeni bir ürünle sizi saf dışı bırakabilir mi? Teknoloji sizin karşılayamayacağınız şekilde gelişebilir mi? Ürünlerinizin modası geçebilir mi? Karşılaşmanızın muhtemel olduğu zorluklar neler? En büyük rahiplerinizin en güçlü yönleri neler? Rakiplerinizin sizden iyi yaptığı şeyler neler?
Sizi ve dolayısıyla işletmenizi bekleyen birçok tehdit olabilir, iç tehditler kadar dış tehditlere odaklanacağınız bu aşamada sektörel gidişat gibi genel konuları da değerlendirmelisiniz.
SWOT analizinin en önemli kısmı doğru sorularla güçlü yönlerinizi, zayıflıklarınızı, fırsatlarınızı ve tehditleri belirlemenizdir. Somut veriler ışığında belirlediğiniz cevaplar işletmenizin izlemesi gereken yol haritası ile ilgili size önemli ipuçları verecektir. Önce güçlü yönlerinizi geliştirerek ve zayıflıklarınızı minimize ederek işe koyulmalısınız. Kendinize hedefler koymalı ve bu hedeflere nasıl ulaşabileceğinize dair çalışmalar yürütmelisiniz. Yeni stratejileri hayata geçirmek için güçlü yönlerinizle fırsatlarınızı birleştirmeli, sonrasında tehditleri ortadan kaldıracak hamleler yapmalısınız. SWOT analizi kapsamında elde ettiğiniz sonuçlar stratejik planlarınızın çıkış noktası olursa başarılı olma şansınızı arttırabilirsiniz.
Tehditleri belirlemek için sormanız gereken örnek sorular
Swot Analizi Örnekleri
Örnek hemen herkesin aşina olduğu bir kavram olarak e ticaretin SWOT analizini birlikte inceleyelim
Örnek Swot Analizi: Elektronik Ticaret Kavramının Swot Analizi
Güçlü Yönler
- Sınırların olmaması (coğrafi olarak tümdünyanın potansiyel müşteri olabilmesi)
- Zaman kazancı
- Zaman kısıtlamasının olmaması (internetinolduğu her yerden her zaman erişilebilmesi)
- Ürün/fiyat karşılaştırmasının yapılabilmesi
- Uygun maliyet
- Müşteri ile direkt iletişim (sosyal medya,online reklamlar)
- Gelişmiş müşteri etkileşimi (hızlı geribildirimler ve yorumlar)
- Esnek hedef pazar segmantasyonu (istenildiği zaman hedef ürün pazarının uygun analizlerle birlikte değiştirilebilmesi)
- Basit ve kolay bilgi alışverişi
- İşlem maliyetinin düşmesi
- Kolay ürün yönetimi
- Hızlı satın alma prosedürü
- (Hali hazırda bir şirketiniz yoksa) Fiziksel şirket kurma zorunluluğunun olmaması
- Kolay süreçler
- Düşük işletme maliyeti
Zayıf Yönler
- Güvenlik (e-ticaret sisteminizin güncel
- güvenlik önlemleri olmalı)
- Sahte internet siteleri
- Dolandırıcılık
- Daha az indirim ve pazarlık imkanı
- Teslimat zamanının uzayabilmesi
- Ürünün kalitesi ve fiziksel durumu hakkında bilgi sahibi olunamaması
- Sınırlı ürünler
- Artan nakliye ücreti
- Sınırlı erişim (internetin olmadığı yerlerde aktif olamama)
- Müşteri memnuniyeti (satıcı alıcı arasında etkileşim düşük olduğu zaman müşteri memnuniyeti açısından geri bildirimlerin alınamaması veya kimi müşterilerin kişisel olarak ürünü görüp, dokunup alma isteği)
Fırsatlar
- Değişen trendler (E-ticaret hızlı ve etkili bir yöntem olduğundan insanların online alışverişe bakışı olumlu oldukça e-ticaret hizmetleri ilgi görecektir)
- Gelişen teknoloji (gelişen teknoloji gelişengüvenlik önlemleri, gelişen güvenlik önlemleri insanların daha rahat online alışverişe yönelmesi demektir)
- Global genişleme
- Yüksek kullanılabilirlik (7 gün 24 saat)
- Geniş iş alanı (geniş bir iş kapsamı ve vizyona sahiptir)
- Reklamcılık (geleneksek reklamcılık yöntemlerine göre maliyet açısından daha etkilidir)
Tehditler
- Rakipler (günden güne büyüyen e-ticaret dünyası)
- Çevresel, yasal ve düzenlemelerdeki değişiklikler
- Yenilik (müşteriler ürünlerde sürekli bir yenilik aramaktadır)
- Gizlilik endişeleri
- Pazarlık anlamında direkt etkileşim olmadığından insanların fiziksel olarak alışveriş yapmayı tercih etmesi
- Dolandırıcılık (buna maruz kalanların eticarete karşı güveninin tekrar oluşması zordur)
Apple SWOT Analizi Örneği
Güçlü Yönler (Strengths):
- Güçlü marka imajı ve sadık müşteri kitlesi.
- Yenilikçi ürün tasarımı ve teknolojisi.
- Kapsamlı ekosistem (iOS, macOS, App Store, iCloud vb.).
- Yüksek kar marjları ve finansal istikrar.
Zayıf Yönler (Weaknesses):
- Yüksek fiyatlandırma stratejisi, bazı pazarlarda rekabetçi olmayabilir.
- Apple’ın ekosistemine bağlılık, kullanıcıların diğer platformlara geçişini zorlaştırabilir.
- Sınırlı ürün çeşitliliği (özellikle mobil cihazlarda).
- Bazı pazarlarda düşük pazar payı.
Fırsatlar (Opportunities):
- Gelişmekte olan pazarlarda büyüme (örn. Hindistan, Afrika).
- Artan akıllı ev ve IoT (Nesnelerin İnterneti) pazarında yeni ürünler.
- Augmented Reality (Artırılmış Gerçeklik) ve Virtual Reality (Sanal Gerçeklik) teknolojilerinde inovasyon.
- Sağlık ve fitness sektöründe daha fazla ürün ve hizmet sunma potansiyeli.
Tehditler (Threats):
- Android gibi rakip işletim sistemlerinin artan popülaritesi.
- Yüksek fiyatlandırma stratejisi nedeniyle gelişmekte olan pazarlarda rekabet.
- Teknolojik değişiklikler ve hızla değişen tüketici tercihleri.
- Küresel tedarik zincirindeki kesintiler ve ticaret savaşları.
Örnek Swot Analizleri
